Các vị thần Bắc Âu không chỉ là những đấng quyền năng với sức mạnh siêu nhiên. Họ còn đại diện cho những nguyên mẫu cổ xưa, phản chiếu những khía cạnh cơ bản của con người như tình yêu, quyền lực, trí tuệ và công lý. Thần thoại Bắc Âu đem đến một lăng kính để chúng ta thấu hiểu bản thân, những khao khát, mong muốn, và cả những thử thách mình phải đối mặt. Bên cạnh đó, thần thoại Bắc Âu còn chất chứa những câu chuyện thú vị với những trận chiến hoành tráng, hành trình vĩ đại của các vị anh hùng, khơi gợi trí tưởng tượng và tinh thần phiêu lưu trong mỗi chúng ta.
10. Hel
Nữ thần địa ngục trong thần thoại Bắc Âu, Hel, xuất hiện trong vô vàn tư liệu cổ xưa như tập thơ Edda (Poetic Edda, Prose Edda), sử thi Heimskringla hay Egils,… Dấu vết của Hel còn hiện diện trên những chiếc vòng vàng có niên đại từ thời kỳ Di Cư (Migration Period). Hel cai trị thế giới bên kia cùng với con chó săn Garmr. Nàng thường được miêu tả với hình dạng nửa sống nửa chết, làn da xanh xao cùng vẻ mặt buồn bã. Hel là con gái của thần lừa lọc Loki và nữ khổng lồ Angrboda. Nàng còn có hai người anh em ruột là mãng xà khổng lồ Jörmungand, quấn quanh trần thế và sói Fenrir.
Là nữ thần địa ngục, Hel định đoạt số phận của những linh hồn không đủ phẩm hạnh để bước vào Valhalla (thiên đường của các chiến binh). Lãnh địa của nàng là sự giao thoa của những vùng đất phủ đầy băng tuyết và những đồng bằng rực lửa. Hel là một nhân vật đa diện, kết tinh cả sự tàn độc lẫn lòng xót thương. Trong vương quốc của mình, nàng đón nhận những kẻ bất lương, hèn nhát và cả những người chết vì già yếu, bệnh tật, ban cho họ sự cảm thông, phán xét công bằng, và cả sự an ủi.
9. Heimdall
Heimdall, “Người Gác Cổng của các Vị Thần”, là con trai của Odin và chín người mẹ. Với khả năng thị giác và thính giác siêu phàm, chàng được giao nhiệm vụ bảo vệ cây cầu Bifröst – cầu vồng nối liền thế giới thần linh Asgard với thế giới loài người Midgard. Câu chuyện về Heimdall được khắc họa tỉ mỉ trên con quay Saltfleetby, trong các tập thơ Edda, và thi phẩm Heimskringla sáng tác từ thế kỷ 9. Dáng hình của Heimdall được cho là xuất hiện trên thánh giá Isle of Man và thánh giá Gosford (thế kỷ 9/10) tại Cumbria, Anh.
Bảo vật quan trọng nhất của Heimdall phải kể đến chú ngựa Gulltoppr với bộ bờm vàng và chiếc tù và Gjallarhorn có tiếng ngân vang, cảnh báo chư thần về sự xuất hiện của quân khổng lồ khi tận thế Ragnarok ập đến. Kẻ thù lớn nhất của Heimdall là Loki, và theo một số dị bản của thần thoại Bắc Âu, hai người đã giết hại lẫn nhau trong trận chiến vĩ đại.
Baldr – Vị thần Ánh Sáng và Thuần Khiết
Baldr là vị thần hiền lành, công bằng và rực rỡ trong thần thoại Bắc Âu. Câu chuyện về ông được ghi lại bởi nhiều nguồn, bao gồm cả tập thơ Edda và văn xuôi Edda. Baldr được yêu quý bởi cả thần và người, tuy nhiên, vì quá tốt bụng và thuần khiết, mẹ của ông, nữ thần Frigg, đã yêu cầu tất cả chúng sinh hứa sẽ không bao giờ làm hại ông. Tất cả đều đồng ý ngoại trừ loài cây tầm gửi – vì còn quá non để đưa ra lời thề như vậy.
Sau khi phát hiện ra điểm yếu này, Loki đã lừa em trai mù của Baldr, Hodr, ném một cây tầm gửi làm thành mũi giáo vào Baldr. Không may, cây tầm gửi đã xuyên qua tim Baldr, giết chết ông ngay lập tức. Mặc dù các thần Æsir đã cố gắng hồi sinh Baldr, nhưng nữ thần Hel chỉ đồng ý trả lại Baldr nếu cả thế giới khóc thương ông. Tuy nhiên, một nữ khổng lồ tên là Thokk (có thể là Loki cải trang) đã từ chối rơi nước mắt, và Baldr đành phải ở lại thế giới người chết. Cái chết của ông được cho là đã đánh dấu sự khởi đầu của Ragnarök (tận thế), và ông sẽ được tái sinh để mở ra một kỷ nguyên mới của ánh sáng và hòa bình.
Theo Gylfaginning (một phần của văn xuôi Edda), vợ của Baldr là Nanna và con trai của ông là Forseti. Baldr cũng sở hữu một con tàu tên là Hringhorni và một pháo đài tỏa sáng tên là Breidablik, nổi tiếng với vẻ đẹp tuyệt vời.
Týr – Vị Thần Dũng Cảm và Công Lý
Týr là một vị thần Bắc Âu gắn liền với lòng dũng cảm, vinh quang, sự công bằng, vị tha, gìn giữ lời thề và chiến tranh. Ông là con trai của người khổng lồ Hymir hoặc của Odin, tùy theo từng ghi chép khác nhau. Một câu chuyện nổi tiếng kể về sự can thiệp của Týr trong việc giam giữ con sói khổng lồ Fenrir. Trong một hành động khôn ngoan, Týr đã đặt tay mình vào miệng Fenrir như một cử chỉ tin tưởng, dụ sói vào bẫy để các vị thần có thể trói được nó. Tuy nhiên, khi Fenrir phát hiện ra sự lừa dối, nó đã cắn đứt tay của Týr. Hành động này cho thấy sự hy sinh và cam kết bảo vệ trật tự của vị thần.
Theo thời gian, Týr không còn giữ vị thế quan trọng như trước do Odin dần trở thành nhân vật trung tâm trong thần thoại Bắc Âu. Sau này, Týr được cho là đã bị Garmr – con chó săn đáng sợ của nữ thần Hel – nuốt chửng trong Ragnarök.
6. Frigg
Frigg là nữ thần bảo hộ trong thần thoại Bắc Âu, vợ của Odin và là mẹ của Baldr. Là người ủng hộ hôn nhân, khả năng sinh sản và sự thông thái, Frigg được miêu tả trong các câu chuyện Iceland là người cố gắng bảo vệ cuộc sống của con trai mình nhưng thất bại. Nhiều truyền thuyết khác nhau cho thấy bà là hình tượng của sự tận tụy và nỗi buồn của một người mẹ gắn liền với quay tơ và dệt vải, trong khi những câu chuyện khác nhấn mạnh khía cạnh đạo đức chưa hoàn thiện của bà.
Các tài liệu lịch sử nhắc đến nữ thần Bắc Âu này bao gồm Origo Gentis Langobardorum (thế kỷ thứ 7); Historia Langobardorum của Paul the Deacon (thế kỷ thứ 8); Bùa chú thứ hai của Merseburg (thế kỷ thứ 10) được tìm thấy ở Merseburg, Đức; Edda bằng thơ và Edda bằng văn xuôi; và các saga Heimskringla và Völsunga.
5. Freyja
Mặc dù nữ thần Frigg và Freyja có một số điểm tương đồng, họ là những vị thần riêng biệt trong Thần thoại Bắc Âu với những đặc điểm, lĩnh vực và vai trò nữ tính khác nhau. Freyja được tìm thấy trong nhiều nguồn tài liệu đa dạng, từ các văn bản cổ cho đến văn hóa dân gian hiện đại. Bà được nhắc đến trong Edda bằng thơ, Edda bằng văn xuôi, Heimskringla, và một số Saga của người Iceland, bao gồm cả truyện ngắn nổi tiếng Sörla þáttr.
Không giống như Frigg, Freyja gợi cảm và đam mê gắn liền với tình yêu, sắc đẹp, ham muốn, khả năng sinh sản, chiến tranh và của cải vật chất. Bà là một thành viên của các vị thần Vanir với năng khiếu về phép thuật và tiên tri, bao gồm cả việc thực hành seiðr, một hình thức ma thuật của người Bắc Âu.
Freyja cũng được kết nối với cõi trời Fólkvangr, nơi bà chào đón những chiến binh đã ngã xuống trong trận chiến. Theo các nguồn sử liệu lịch sử, bà kết hôn với Óðr – người có chung hình tượng văn hóa với Odin – có hai con gái (Hnoss và Gersemi), và là chị em sinh đôi của thần Freyr.
Gợi ý từ biên tập:
3. Freyr – Thần Tình yêu và Phong phú
Freyr là một nhân vật quan trọng trong thần thoại Bắc Âu, gắn liền với sự sung túc, sinh sôi, khả năng lãnh đạo, thịnh vượng, mưa thuận gió hòa, và cả ánh nắng mặt trời. Là một vị thần Vanir, ông có mối liên kết chặt chẽ với thế giới tự nhiên, đặc biệt là nông nghiệp, và đại diện cho những phẩm chất như hòa bình, ngoại giao và nhân từ. Các câu chuyện thần thoại nêu bật vai trò của Freyr trong việc thúc đẩy hòa hợp và giải quyết xung đột, điển hình là sự tham gia của ông trong cuộc đàm phán hòa bình giữa hai tộc thần Æsir và Vanir.
Sinh ra bởi thần Njörðr và người vợ (đồng thời cũng là chị của mình), Freyr được tặng Álfheimr – xứ sở của các yêu tinh – như một món quà mọc răng. Ông sở hữu những món vật quý giá bao gồm chú lợn lòi Gullinbursti sáng chói được chế tác bởi những người lùn, hay con tàu Skíðblaðnir có khả năng gấp gọn và luôn thuận buồm xuôi gió. Không chỉ gắn liền với tục thờ ngựa, Freyr còn được xem như là tổ tiên của hoàng gia Thụy Điển.
4. Odin – Thần Trí tuệ và Chiến tranh
Vị thần đứng đầu trong thần thoại Bắc Âu này được tôn kính vì sự uyên bác, kiến thức phong phú và tài năng thơ ca. Mang bản chất xảo quyệt, luôn tò mò, Odin không ngừng theo đuổi những sự thật thầm kín và các bí ẩn của vũ trụ. Dù vậy, ông cũng nắm giữ danh xưng thần chiến tranh và cái chết, người dẫn dắt các chiến binh tử trận tới Valhalla.
Cả trong thần thoại lẫn văn hóa dân gian, Odin luôn là một vị thần phức tạp, vừa sáng suốt vừa đầy mưu mẹo. Sức khát kiến thức và quyền năng đã thôi thúc ông phải hy sinh rất nhiều, trong đó có cả một bên mắt. Odin đóng vai trò then chốt trong việc định hình văn hóa và tôn giáo của người Bắc Âu xưa.
Odin thường được nhận biết qua vẻ ngoài độc nhãn, bộ râu dài và ngọn giáo Gungnir. Những người bạn đồng hành – sói Geri, Freki, quạ Huginn và Muninn – luôn sát cánh bên ông trong những hành trình và thu thập kiến thức từ mọi ngóc ngách của Midgard (Trung Địa). Cưỡi trên lưng chú ngựa tám chân Sleipnir – món quà từ Loki – Odin rong ruổi khắp bầu trời và cả địa ngục. Vợ của Odin là Frigg, và họ có với nhau nhiều người con như Baldr – vị thần ánh sáng và thánh thiện; Hodr – vị thần mù với hành động bi kịch dẫn tới đại họa; Vidar – vị thần trầm lặng và mang trong lòng mối thù; Vali – người con sinh ra để trả thù cho anh trai; Bragi – vị thần thi ca tài hoa, và Thor – vị thần sấm sét dũng mãnh.
2. Thor – Thần sấm chọi nhau với mấy tên khổng lồ
Mình thích ông thần sấm Thor này, vì ổng tượng trưng cho sức mạnh, sấm sét, mà còn bảo vệ cả thế giới nữa. Thor được mô tả là một vị thần khỏe mạnh với bộ râu đỏ, luôn vác trên tay cây búa Mjölnir siêu khủng, có thể san bằng cả ngọn núi hay tạo ra giông bão. Những chiếc búa nhỏ (được gọi là “búa của Thor” hay “Mjölnir”) được tìm thấy khá nhiều như mấy cái vòng đeo cổ trong các địa điểm khảo cổ. Hình như người xưa đeo mấy cái búa này để được bảo vệ, thêm sức mạnh, và gọi được quyền năng của Thor luôn!
Thor nổi tiếng với mấy chuyến phiêu lưu chiến đấu với lũ khổng lồ và mấy con quái vật kinh dị, bảo vệ cả các vị thần khác lẫn loài người khỏi mấy thế lực xấu xa này. Nghe nói hình tượng Thor cũng xuất hiện khá nhiều trong các tác phẩm cổ của Đan Mạch, và còn được nhắc đến như tổ tiên của mấy vị vua Bắc Âu nữa – chắc siêu nổi tiếng luôn!
1. Loki – Thần xảo quyệt nhất quả đất!
Vị thần mà em thấy thú vị và rắc rối nhất chắc là Loki, thần của mấy trò lừa đảo, xảo quyệt. Loki nổi bật vì tài biến hình, trí thông minh, mà còn toàn gây chuyện tào lao làm đảo lộn cả thế giới của các vị thần, mà cũng tạo ra nhiều thay đổi luôn. Nói thiệt – hổng biết là ổng tốt hay xấu nữa! Trong thần thoại Bắc Âu, Loki là con trai của khổng lồ, nhưng cũng là anh em kết nghĩa với Odin, thành ra được coi là một vị thần luôn.
Loki có vợ và mấy đứa con (gia đình phức tạp quá!), lại còn lỡ tay hại chết thằng em trai Baldr, nên bị mấy vị thần trói bằng đá, còn bị rắn nhỏ axit lên người nữa – coi bộ tội nặng lắm! Loki đóng vai cực kỳ quan trọng trong sự kiện tận thế Ragnarök nữa đó!
Dạo này thấy các thần Bắc Âu nổi quá trời, đặc biệt là Odin, Thor, và cả Loki (nhất là từ khi có ông Tom Hiddleston đóng phim nữa). Đúng là mấy vị thần siêu đỉnh!
