Phần đầu của “Dune” do Denis Villeneuve đạo diễn tuy ấn tượng với kịch bản chặt chẽ, dàn sao hạng A, không gian IMAX hoành tráng và thành công vang dội tại Oscar, nhưng nó vẫn mang đến cảm giác chờ đợi một cái gì đó bùng nổ hơn. Giống như đang ngóng pháo hoa vậy! Nửa câu chuyện dở dang khiến “Dune” khao khát một phần tiếp theo, nhất là khi phim kết thúc với lời khẳng định của Chani (Zendaya): “Đây mới chỉ là khởi đầu.”
Và hai năm rưỡi sau, Villeneuve đã mang “pháo hoa” đến! “Dune: Hành Trình Sa Mạc: Phần Hai” cải thiện toàn diện từ phần một, giống như cách “The Dark Knight” vượt trội so với “Batman Begins”. Khi mọi nhân vật, bối cảnh, và xung đột đã được đặt nền móng vững chắc, “Phần Hai” tha hồ xây dựng lên cao trào to hơn, kỳ lạ hơn, đen tối hơn và giải trí hơn. Mặc dù lại kết thúc đầy lửng lơ, hứa hẹn phần tiếp theo, nhưng lần này, ít nhất ta có trải nghiệm trọn vẹn của một bộ phim đỉnh cao, chứ không đơn thuần là bị gợi ý về điều gì đó lớn lao hơn.
Paul – Vị cứu tinh hay kẻ ngông cuồng?
Tôi hay bảo rằng cách tiếp cận của Villeneuve với “Dune” như thể cố kết hợp “2001: A Space Odyssey” (bom tấn khoa học viễn tưởng) và “Lawrence of Arabia” (phim về chủ nghĩa đế quốc). “Phần Hai” đẩy xa hơn cả hai mặt đó. Những cảnh quay siêu thực trong bụng Lady Jessica (Rebecca Fergusson) gợi nhớ đến “Star Baby” huyền thoại của Kubrick, còn Paul Atreides (Timothée Chalamet) thì giờ đây chìm đắm trong kịch bản kiểu Lawrence xứ Ả-rập: “hoà nhập cùng dân bản địa”. Phong cách của Villeneuve có hơi hướng Kubrick với sự lạnh lùng, “Phần Hai” lại ép ông dịch chuyển đến gần hơn điểm mạnh tràn đầy cảm xúc của các tác phẩm kiểu David Lean.
Mở màn của “Phần Hai” thậm chí gợi nhớ đến một bộ phim ít ai ngờ tới: “Monty Python’s Life of Brian” (phim hài châm biếm về tôn giáo). Đương nhiên “Dune” không phải phim hài, nhưng cả hai có cách tiếp cận tương tự về huyền thoại Đấng Cứu Thế và cuồng tín tôn giáo. Nhiều cảnh phim khiến ta liên tưởng đến “Life of Brian” phiên bản nghiêm túc hơn. Liệu Paul Atreides có phải là Lisan Al-Gaib, hay chỉ là một kẻ ngông cuồng? Câu trả lời có thể là cả hai.
Anh hùng hay phản diện?
Chúng ta thật sự khó định hình cảm xúc dành cho Paul. Anh ta là anh hùng hay kẻ ác? Ta có nên cổ vũ việc trả thù gia tộc Harkonnen tàn độc, hay sợ rằng Paul rồi sẽ chẳng khác gì kẻ thù? Paul liệu có giúp đỡ người Fremen bình đẳng, hay chỉ lợi dụng họ cho mục đích của bản thân – mục đích mà ngay cả phái Bene Gesserit cũng đang nhúng tay thao túng anh ta?
Vai trò của Chani rất quan trọng. Cô gái này vừa chỉ trích kẻ ngoại đạo như Paul đến và tự xưng là đấng cứu tinh của dân tộc cô, lại vừa bất lực trước những lời tiên tri ràng buộc số phận họ với nhau – và thậm chí, cô còn yêu anh chàng này, bất chấp những nghi ngờ. Trong “Phần Một”, đất diễn của Zendaya rất ít, nhưng ở “Phần Hai”, cô trở thành trái tim đầy bi kịch của cả bộ phim.
Hành động đã mắt đã tai
Nếu “Dune: Phần Một” có vài cảnh chiến đấu tuyệt vời thì “Phần Hai” còn làm tốt hơn thế. Từ cưỡi Trùng Cát, chiến lược quân sự đến những màn cận chiến tàn bạo, khán giả không phải chờ đợi lâu giữa các cao trào hoành tráng và mãn nhãn. Trường đoạn võ sĩ giác đấu trắng đen giới thiệu nhân vật Feyd-Rautha Harkonnen (Austin Butler, không còn nói giọng Elvis) hay một vụ nổ thậm chí còn đáng sợ hơn trong “Oppenheimer” là vài điểm sáng nhất. Dù chưa được xem IMAX, trải nghiệm âm thanh Dolby Atmos trong suất chiếu của tôi cũng đủ ấn tượng khi ta cảm nhận được từng rung động của phi thuyền lướt trên màn hình.
Trong dàn diễn viên phụ, Javier Bardem làm rất tốt vai thủ lĩnh Fremen Stilgar, lột tả được niềm tin pha lẫn phấn khích khi chứng kiến điều kỳ diệu bằng sự ấm áp và hài hước. Sự trở lại của Gurney Halleck (Josh Brolin) tuy khá thú vị, cách nhìn nhận của tôi về nhân vật này đã thay đổi vĩnh viễn sau khi đọc bài thơ Brolin viết về Chalamet ????. Ngoài ra, Dave Bautista toát lên khí chất nham hiểm cho vai Glossu Rabban Harkonnen ác độc.
Dàn diễn viên mới thì Butler để lại ấn tượng mạnh nhất, nhưng tầm ảnh hưởng giảm đi đôi chút vì phim cần giữ mức độ bạo lực trong giới hạn PG-13. Dù Công chúa Irulan (Florence Pugh) mở đầu phim bằng lời dẫn truyện, cô nàng giống một công cụ thúc đẩy cốt truyện hơn là một nhân vật thú vị. Trang phục của Irulan thì tuyệt khỏi bàn. Còn Hoàng đế Shaddam IV (Christopher Walken)… cũng là một công cụ khác, nhưng lợi thế là do Christopher Walken đóng.
Mọi thứ mà “Dune: Phần Một” hứa hẹn, “Dune: Phần Hai” đều làm được
Đây đích thị là siêu phẩm dành cho người thích tư duy, vừa là phần giữa xuất sắc của một thiên anh hùng ca bi tráng, vừa là món ăn giải trí hạng nhất. Có lẽ tất cả các ứng cử viên nặng ký cho Oscar năm ngoái đều thở phào nhẹ nhõm khi phim bị hoãn chiếu, vì đường đua Oscar 2024 sẽ rất khốc liệt với “Dune: Phần Hai” tham gia. Liệu còn sớm quá để dự đoán Oscar 2025 không nhỉ? Muôn năm chiến binh sa mạc!