Murakami Haruki
Phạm Vũ Thịnh dịch
Trên đời này vẫn có một loại người nội tâm quá chân chất ngay thẳng, mà chính vì vậy lại bị buộc phải sống một cuộc đời đầy kỹ xảo đến mức đáng kinh ngạc. Tuy không nhiều lắm, nhưng thỉnh thoảng ta vẫn tình cờ mà gặp họ. Bác sĩ Tokai là một người như thế.
Những người loại đó, để có thể sống hài hòa với thế giới khúc khuỷu cong quẹo xung quanh, họ bị buộc phải điều chỉnh ít nhiều bản tính có thể nói là thẳng băng của họ, mặc dù đại loại thì họ không để ý là mình đang phải dùng những kỹ xảo phức tạp đến thế nào để sống hằng ngày. Họ tuyệt đối tin tưởng ngay từ đầu rằng mình là bản thể hoàn toàn tự nhiên, và mình đang sống hoàn toàn thẳng thắn, không chút bí mật hay mánh lới gì ráo.
Cho đến khi, vì lý do nào đấy, được ánh sáng mặt trời đặc biệt chiếu sáng từ đâu đó, họ đột nhiên bừng tỉnh mà nhận ra được tính nhân-tạo hoặc phi-tự-nhiên trong sinh hoạt của chính mình; khiến họ lâm vào tình huống vừa bi thảm vừa hài hước. Tuy tất nhiên cũng vẫn có nhiều người may phước (chỉ có thể nói như thế chứ không có từ nào khác) cho đến chết vẫn không bao giờ nhìn thấy ánh sáng mặt trời kiểu đó, hoặc có nhìn thấy cũng chẳng cảm nhận được gì ráo cả.
Xin ghi lại một lượt những điều tôi biết ban đầu về nhân vật Tokai này. Hầu hết là những gì tôi đã nghe trực tiếp từ miệng anh ấy, tuy một phần cũng có lẫn vào vài câu chuyện tôi thu thập được từ những người anh ấy thân thiết, và đáng tin cậy. Và cũng có thêm ít nhiều suy đoán cá nhân của tôi dựa trên những gì đã quan sát được trong ngôn từ và hành động thường ngày của anh ấy, để tôi cảm nhận rằng “chắc hẳn là như thế này rồi”. Giống hệt như một loại bột mềm trám cho đầy khe hở giữa sự thật này và sự thật tiếp nối. Nghĩa là, tôi muốn nói rằng bức chân dung này chẳng phải là được vẽ nên hoàn toàn chỉ từ những sự thật thuần túy khách quan mà thôi đâu. Vì vậy, người viết không thể khuyến khích quý độc giả sử dụng những điều ghi lại ở đây để làm bằng chứng trình tòa, hoặc làm tư liệu hỗ trợ cho giao dịch thương mại gì đấy (tôi không làm sao mà biết được là loại giao dịch thương mại gì).
Dù vậy, xin cứ thế mà lùi lại từ từ (cũng xin thận trọng xác nhận cho trước khi lùi bước, rằng không có vực thẳm phía sau lưng) để có đủ khoảng cách thích hợp mà nhìn vào bức chân dung này, thì quý độc giả chắc hẳn sẽ nhận thức rằng chuyện thật giả ở mức độ quá tinh tế của các chi tiết nhỏ nhặt thì chẳng phải là điều gì quan trọng. Để quý vị thấy được ngay đây, nhân vật Bác sĩ Tokai hiển hiện với cá-tính cụ thể rõ ràng —ít nhất thì tôi hy vọng như thế. Nhân vật này thì kết cuộc —nói thế nào nhỉ— là một người không có được bao nhiêu những chỗ trống “khiến người ta phải hiểu lầm“.
Tôi không định nói rằng anh ấy là một người đơn thuần dễ hiểu đâu. Anh ấy, ít nhất thì ở một mặt nào đó, vẫn là một nhân vật phức hợp phức tạp, không dễ nắm bắt. Anh ấy dưới tầng ý thức có ôm ấp gì tối ám, hay trên lưng có gánh nặng tội lỗi nguyên thủy nào, thì tất nhiên là tôi không thể nào biết được. Dù vậy, căn cứ vào tính nhất-quán trong mô thức hành động của anh ấy, tôi nghĩ có thể khẳng định quách đi rằng việc vẽ nên một bức tranh tổng thể về anh ấy là điều tương đối dễ dàng. Là một nhà văn chuyên nghiệp, có lẽ nói như thế thì có phần hơi quá tự phụ, nhưng quả thật lúc bấy giờ tôi đã có ấn tượng như vậy đấy.
Tokai đã năm mươi hai tuổi, nhưng chưa bao giờ kết hôn. Thậm chí còn chưa có kinh nghiệm sống chung không giá thú với ai. Anh vẫn cứ sống một mình trong căn hộ hai phòng ngủ trên tầng sáu của một chúng-cư thanh lịch ở Azabu. Có thể nói anh là một người kiên cường theo chủ nghĩa độc thân. Anh có thể thực hành chu-tất mọi việc nhà từ nấu nướng, giặt giũ, ủi đồ đến dọn dẹp, và mỗi tháng hai lần lại thuê cả dịch vụ dọn dẹp nhà cửa chuyên nghiệp nữa. Vốn là người ưa chuộng sự sạch sẽ, làm việc nhà không phải là chuyện khổ nhọc gì đối với anh. Anh có thể pha chế các loại cocktail-rượu pha ngon theo nhu cầu, và cũng có thể nấu một loạt các món ăn, từ thịt hầm khoai tây đến cá vược bọc giấy nhôm nướng (hầu hết các tay đầu bếp loại này đều như vậy cả, khi mua nguyên liệu thì không lo buộc chặt ví tiền, nên các món họ làm, về cơ bản đều ngon lành). Anh ấy hầu như không hề cảm thấy bất tiện vì không có phụ nữ trong nhà, hay buồn chán triền miên vì ở nhà một mình, hay cô đơn khi ngủ một mình. Ít nhất là cứ như thế cho đến một thời điểm nào đó.
Nghề của anh là bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ, điều hành phòng mạch “Tokai Beauty Clinic” ở Roppongi, thừa hưởng từ người cha cùng nghề. Tất nhiên là anh có rất nhiều cơ hội gặp gỡ phụ nữ. Tuy không gọi được là người đẹp trai, nhưng khuôn mặt tương đối cân chỉnh (bản thân anh chưa bao giờ nghĩ mình nên đi phẫu thuật thẩm mỹ), phòng mạch của anh đang hoạt động rất thuận lợi và thu nhập hàng năm cao. Quá trình dưỡng dục tốt, phong thái tao nhã, trình độ học thức cao và đề tài chuyện vãn phong phú. Vẫn còn mái tóc rậm dày trên đầu (tuy cũng đã bắt đầu lộ ra chút tóc bạc), và tuy đôi chỗ trên thân thể đã có thêm thịt mỡ dư thừa, nhưng anh siêng năng đến phòng tập thể thao nhiệt thành, nên vẫn cố gắng duy trì được vóc dáng thời còn trai trẻ. Vì vậy, mặc dù nhận xét thẳng thắn như thế này có khi gây ra phản cảm mạnh mẽ từ nhiều người, nhưng phải nói rằng anh chưa bao giờ thiếu thốn gì trong chuyện giao tế với phụ nữ cả.
Không hiểu sao Tokai ngay từ thời còn trẻ vẫn hoàn toàn không muốn kết hôn và lập gia đình. Anh xác tín một cách kỳ lạ rằng sinh hoạt hôn nhân không thích hợp với mình. Vì vậy, anh cố gắng tránh né ngay từ đầu những phụ nữ tìm kiếm mối quan hệ với đàn ông trên cơ sở tiến tới hôn nhân, cho dù họ có quyến rủ đến mấy đi nữa. Do đó, bạn gái được anh lựa chọn thường chỉ giới hạn trong số đàn bà có chồng hoặc phụ nữ đang có người yêu “chính thức” sẵn rồi. Chỉ cần duy trì vững bền được thiết định như thế thì hẳn sẽ không thể xảy ra tình huống mà đối tác lại tha thiết muốn kết hôn với Tokai. Nói một cách dễ hiểu hơn thì Tokai luôn luôn là “người yêu thứ nhì” vô tư dễ tính của những phụ nữ ấy, một thứ “bạn trai ngày mưa” tiện lợi, hay “đối tác ngoại tình” sẵn sàng có ngay cho họ. Và thật tình mà nói, chính kiểu quan hệ đó là cách thức mà Tokai làm được giỏi nhất và thoải mái nhất đối với phụ nữ. Ngoài ra, những kiểu quan hệ khác, chẳng hạn như quan hệ “partner-bạn đời” đòi hỏi chia sẻ trách nhiệm dưới hình thức nào đấy, luôn luôn khiến Tokai cảm thấy khó ở.
Sự thật rằng những phụ nữ đó không chỉ được riêng anh ôm ấp, mà còn bởi những người đàn ông khác nữa, không làm anh ấy phải đặc biệt bận tâm. Kết cuộc, thân thể con người cũng chỉ là nhục thể mà thôi. Tokai nghĩ như vậy chủ yếu là từ lập trường của một y sĩ, mà cả những phụ nữ kia đại khái cũng nghĩ như vậy chủ yếu là từ quan điểm của phụ nữ. Chỉ cần họ chỉ nghĩ đến Tokai mà thôi khi gặp anh, thế là đủ với Tokai. Ngoài lúc đó ra, họ có nghĩ gì làm gì thì hoàn toàn là vấn đề cá nhân của họ, chẳng phải là điều mà Tokai nên nghĩ tới. Mà thọc miệng vào đó thì lại càng vô-lối nữa.
Đối với Tokai, chia sẻ bữa ăn với phụ nữ, cùng nghiêng ly rượu vang mà trò chuyện vui thích chính là một thú vui thuần túy rồi. Tính-dục kết cuộc cũng chỉ là một phần nối dài của thú vui đó, không gì hơn “một niềm vui phụ thêm vào“, và bản thân nó không phải là mục tiêu cuối cùng. Điều Tokai muốn tìm kiếm hơn bất cứ gì khác là trước hết, tiếp xúc thân mật và trí tuệ với những phụ nữ quyến rủ. Sau đó thì là chuyện sẽ tính sau. Cứ như thế, nhiều người phụ nữ bị Tokai thu hút tâm tình một cách tự nhiên, tận hưởng thời gian ở bên anh không chút do dự, và kết quả là họ sẵn sàng đón nhận anh. Đây chỉ là ý kiến cá nhân của tôi, nhưng trên đời vẫn có nhiều phụ nữ (đặc biệt là những phụ nữ hấp dẫn) đã chán ngấy rồi những anh chàng quá ham hố chuyện tính dục.
Đôi khi anh nghĩ phải chi mình nhớ đếm xem đã có quan hệ như vậy với chừng bao nhiêu phụ nữ rồi trong khoảng 30 năm qua. Nhưng Tokai lại vốn là người không mấy quan tâm đến số lượng. Tất cả những gì anh tìm kiếm là phẩm chất mà thôi. Lại nữa, anh không câu nệ gì lắm về dung nhan của đối tượng. Chỉ cần không có khuyết điểm gì nghiêm trọng đến mức khơi dậy quan tâm có tính cách chức nghiệp (bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ) của anh, hay không nhàm chán đến mức nhìn vào là ngáp dài, thế là đủ cho anh rồi. Dung nhan là thứ gần như có thể thay đổi thành ra mọi kiểu nếu muốn, và có đủ số tiền cần thiết (là một chuyên gia, Tokai đã biết rất nhiều trường hợp cụ thể đáng kinh ngạc trong lĩnh vực này). Thay vào đó, anh đánh giá cao những phụ nữ nhanh trí, có khiếu hài hước và cảm nhận trí tuệ ưu tú. Những phụ nữ nghèo kiến thức về các đề tài chuyện vãn, tự mình không có quan điểm riêng, thì dung nhan càng xinh đẹp lại càng làm Tokai thất vọng. Không có phẫu thuật nào có thể cải thiện được kỹ năng trí tuệ. Tokai muốn có đối tác phụ nữ thông minh nhanh trí, cùng anh vui hưởng cuộc chuyện vãn trong bữa ăn, hoặc vừa cọ xát da thịt với nhau trên giường vừa chuyện trò vui thích. Tokai trân trọng những giờ phút đó như báu vật của đời mình.
Anh chưa bao giờ gặp bất kỳ rắc rối nghiêm trọng nào trong quan hệ với phụ nữ. Mâu thuẫn dằng dai về tình cảm không phải là chuyện anh ưa thích. Nếu vì lý do nào đó mà một đám mây đen báo điềm gở như thế bắt đầu ló dạng gần đường chân trời, tức thì anh rút lui một cách khéo léo thông minh, tránh gây xáo trộn tình hình, và trong vòng khả năng của anh, chỉ gây tổn thương tối thiểu cho đối tác. Nhanh nhẹn và tự nhiên, cứ như là một cái bóng hòa lẩn vào bóng đêm dần phủ xuống. Là một người độc thân dày dạn kinh nghiệm, anh tinh thông loại kỹ thuật ấy.
Anh chia tay với bạn gái gần như thường xuyên. Các cô độc thân có sẵn người yêu thì đa số đến lúc nào đó lại cho anh biết: “Em rất tiếc, nhưng em nghĩ không còn có thể gặp anh được nữa. Em sắp kết hôn rồi.” Nhiều cô trong bọn thường quyết ý lấy chồng khoảng ngay trước tuổi ba mươi hay ngay trước tuổi bốn mươi. Cứ như là mấy cuốn lịch thường bán chạy khoảng gần đến cuối năm. Tokai luôn luôn bình tĩnh đón nhận những thông báo như vậy với một nụ cười có độ buồn tiếc vừa phải. Tiếc quá, nhưng biết làm sao được. Thể chế hôn nhân, mặc dù hoàn toàn không thích hợp với anh, nhưng vẫn thiêng liêng theo cách riêng của nó nên không thể không tôn trọng.
Trong trường hợp đó, anh sẽ mua cho cô ta một món quà cưới xứng đáng và chúc mừng cô rằng: “Chúc mừng cuộc hôn nhân của em. Cầu mong em hạnh phúc hơn bất cứ ai khác. Em xứng đáng được như thế vì em là người phụ nữ thông minh, duyên dáng và xinh đẹp“. Mà đó cũng là cảm giác chân thành của anh. Những phụ nữ ấy (có lẽ) vì hảo-ý thuần túy, đã cho Tokai những khoảnh khắc tuyệt vời vốn là một phần thời gian quý trọng trong cuộc đời của họ. Chỉ chừng đó thôi cũng đủ để anh phải cảm tạ từ đáy lòng rồi. Anh đâu có thể đòi hỏi gì hơn nữa?
Thế mà, trong số những phụ nữ đã hân hoan đạt được hôn nhân thiêng liêng như thế, thì vài năm sau đó, khoảng một phần ba đã điện thoại đến Tokai. Bằng giọng vui tươi, họ dụ, “Này anh Tokai, mình đi chơi đâu đó với nhau một lần nữa được không?” Và thế là dần dần họ nối lại mối quan hệ vui thú và không mấy thiêng liêng. Quan hệ chỉ chuyển đổi từ dạng đơn giản hai người cùng độc thân, sang dạng có phần phức tạp hơn một chút (lại nhờ vậy mà vui thú sâu đậm hơn) giữa một người đàn ông độc thân và một phụ nữ có chồng. Tuy nhiên, thực tế những gì họ làm thì hầu như vẫn không khác gì trước – chỉ tăng tính kỹ xảo, khôn khéo hơn một chút mà thôi.
Hai phần ba còn lại trong số phụ nữ đã kết hôn và không gặp anh nữa thì không còn liên lạc đến anh. Có lẽ họ đã có cuộc sống hôn nhân yên bình và thỏa mãn rồi. Có lẽ đã trở thành những người nội trợ xuất sắc, và có thể đã có vài đứa con. Núm vú xinh xắn mà anh đã từng vuốt ve, bây giờ có lẽ đang cho em bé bú sữa. Tokai cũng cảm thấy vui thích về điều đó.
Hầu hết bạn bè của Tokai đều đã kết hôn rồi. Cũng đã có con nữa. Tokai đã đến thăm nhà họ vài lần, nhưng chưa lần nào anh cảm thấy ghen tị cả. Trẻ con lúc còn bé thì dễ thương thật đấy, nhưng khi lên học cấp 2 hoặc cấp 3 thì hầu như tất cả không trừ đứa nào, đều bắt đầu ghét và coi thường người lớn, và gây ra những vấn đề khó khăn như để trả đũa, phá hoại dây thần kinh và hệ tiêu hóa của bố mẹ không dung tha. Đối lại, có vẻ các bậc cha mẹ thì luôn luôn chỉ quan tâm đến việc làm sao cho con mình được vào học ở những trường danh tiếng, luôn luôn cằn nhằn về điểm số thành tích ở trường, rồi đổ trách nhiệm cho nhau khiến vợ chồng cãi cọ không ngừng. Ở nhà thì con cái câm lặng trước bố mẹ, chỉ muốn ru rú một mình trong phòng mà trò chuyện không ngừng nghỉ với bạn bè cùng lớp, hoặc đắm chìm trong những trò chơi game khiêu dâm kỳ quái. Tokai không bao giờ có thể làm quen được với ý muốn có những đứa con như vậy. Tất cả bạn bè của anh đều bảo: “Nói gì đi nữa, có con là tốt lắm đấy,” nhưng những lời quảng cáo chiêu hàng kiểu đó không thể nào tin được. Bọn họ có lẽ chỉ muốn Tokai cũng bị tròng gánh nặng như họ đang mang đó thôi. Chỉ vì họ tự tiện mà tâm đắc rằng mọi người trên thế giới đều có nghĩa vụ phải chịu đựng cùng một loại bất hạnh như họ.
Bản thân người viết thì đã kết hôn khi còn trẻ và từ đấy liên tục duy trì đời sống hôn nhân, nhưng lại không có con, vì vậy mà quan điểm như thế của Tokai (cho dù có thể nhận thấy là có phần thiên kiến và cường điệu) ở chừng mực nào đó có thể lý giải được. Tôi thậm chí nghĩ là có thể đúng như vậy thật. Tất nhiên chẳng phải chỉ có toàn là những trường hợp bi thảm như thế mà thôi. Trong thế giới rộng lớn này, cũng có cả những gia đình đẹp đẽ và hạnh phúc, nơi cha mẹ và con cái duy trì được quan hệ tốt đẹp với nhau từ đầu đến cuối —với xác suất như của loại hat-trick làm bàn ba lần trong một trận bóng đá. Tuy nhiên, bản thân tôi thì hoàn toàn không tự tin là len vào được hàng ngũ hiếm hoi của những bậc cha mẹ may mắn đó; mà anh Tokai kia thì tôi nghĩ cũng không làm sao mà trở thành mẫu cha mẹ như thế được.
Nói tóm gọn lại trong chỉ một từ mà không sợ gây hiểu lầm thì Tokai là một người “thân thiện“. Ít nhất thì cũng là một người trên bề mặt không hề biểu lộ tính háo thắng ngoan cố, ganh tỵ, mặc cảm tự ti, thiên kiến, kiêu ngạo, cố chấp về điều gì đó, hay nhạy cảm quá mức, cuồng tín trong quan điểm chính trị, v.v. là những yếu tố dễ làm mất thăng bằng về tư cách. Mọi người xung quanh yêu thích tính cách thành thật, dễ tính, lễ phép do giáo dục tốt, và thái độ tích cực, tươi vui của anh ấy. Và những phẩm chất tốt đẹp như vậy của Tokai càng được anh đặc biệt hướng tới, tập trung hơn và hiệu quả hơn về phía phụ nữ, là phần chiếm khoảng một nửa nhân loại. Quan tâm và chăm sóc ân cần chu đáo cho phụ nữ là một kỹ năng không thể thiếu đối với một nhà chuyên môn trong nghề của anh rồi, nhưng trường hợp Tokai thì dường như không phải là một kỹ năng do tập luyện vì nhu cầu đòi hỏi, mà là một tư chất bẩm sinh thiên phú. Giống như một giọng nói ngọt ngào hay những ngón tay thon dài chẳng hạn. Nhờ thế (và tất nhiên, thêm với tay nghề vững chắc nữa chứ), phòng mạch của anh ấy làm ăn phát đạt lắm. Không cần quảng cáo trên tạp chí hay gì khác mà vẫn luôn luôn đầy khách đặt chỗ trước.
Có lẽ quý độc giả cũng đã biết, kiểu người “thân thiện” như vậy vẫn thường thiếu chiều sâu của con người, lắm kẻ tầm thường và nhàm chán. Nhưng đó không phải là trường hợp của Tokai. Tôi luôn luôn vui thích mỗi cuối tuần cùng anh ấy ngồi uống bia hàng giờ. Tokai nói chuyện hay, và hiểu nhiều biết rộng. Khiếu hài hước của anh ấy thẳng thắn và thực tế, chứ không hàm chứa chút gì rắc rối phức tạp. Anh đã kể cho tôi đủ thứ chuyện hậu trường thú vị về phẫu thuật thẩm mỹ (tất nhiên là trong chừng mực không vi phạm bí mật nghề nghiệp) và tiết lộ nhiều thông tin hứng thú về giới phụ nữ. Nhưng những câu chuyện đó không bao giờ rơi xuống mức dung-tục cả. Anh luôn luôn nói về phụ nữ với lòng tôn trọng và cảm tình, luôn luôn cẩn thận giữ kín những thông tin liên quan đến bất kỳ cá nhân cụ thể nào.
Có lần anh nói với tôi “Một người đàn ông đàng hoàng thì không nói nhiều về tiền thuế đã trả và phụ nữ đã ngủ chung.”
“Lời của ai thế?” tôi hỏi.
“Tôi tự chế ra đấy,” Tokai đáp, mặt không đổi sắc. “Tất nhiên, tiền thuế thì đôi khi tôi phải nói chuyện với kế toán viên của mình chứ.”
Đối với Tokai thì có hai hoặc ba “bạn gái” cùng lúc là chuyện bình thường. Người nào trong số đó cũng đang có chồng hay người yêu được giành ưu tiên trong lịch trình của họ, thế nên thời gian cho Tokai đương nhiên bị tiết giảm. Vì vậy, việc anh giữ sẵn vài tình nhân cùng lúc tự nhiên là điều tất yếu, mà cũng không có vẻ gì đặc biệt là gian dối cả. Nhưng tất nhiên là anh giữ kín chuyện “có vài tình nhân cùng lúc” ấy với những đối tác phụ nữ. Lập trường cơ bản của anh là cực lực tránh nói dối, nhưng đồng thời cũng tránh tiết lộ những thông tin không cần phải đề cập.
Tại phòng mạch của Tokai có một nam thư ký xuất sắc đã làm việc cho anh nhiều năm nay, anh ta điều phối khéo léo lịch trình phức tạp của Tokai cứ như là một nhân viên kiểm soát lưu-thông hàng-không dày dạn kinh nghiệm. Từ lúc nào chẳng biết, nhiệm vụ của anh ta vốn là điều phối lịch trình làm việc của Tokai, dần dần đã có thêm cả phần lịch trình cá nhân sau giờ làm việc với những người phụ nữ. Anh ta nắm tất cả các chi tiết về cuộc sống riêng tư đầy màu sắc của Tokai, nhưng không hở miệng hé ra bất cứ lời nào không cần thiết, và không tỏ vẻ ngán ngẩm tí nào về tình trạng bận rộn đến thế của Tokai, mà chỉ một mực chu toàn nhiệm vụ của mình một cách chuyên nghiệp. Anh ta điều chỉnh giao thông thật khéo léo để các cuộc hẹn với phụ nữ của Tokai không bị trùng lặp. Ngay cả chu kỳ kinh nguyệt của từng người phụ nữ đang giao thiệp với Tokai —tuy là chuyện thật khó tin— đại loại cũng được ghi sẵn trong trí anh ta. Khi Tokai đi du lịch với phụ nữ, anh ta thu xếp vé tàu và cả đặt phòng ở khách sạn hay quán trọ. Chắc chắn là nếu không có người thư ký tài ba đó thì cuộc sống riêng tư của Tokai đã không thể được điều hành đến mức tráng-lệ như vậy. Thế nên mỗi khi có cơ hội thì Tokai lại gửi quà tặng xứng đáng cho người thư ký đẹp trai ấy (dĩ nhiên là người đồng tính!) để bày tỏ lòng biết ơn.
May mắn là quan hệ của Tokai với các bạn gái chưa bao giờ bị bộc lộ với chồng hay người yêu của họ để đến nỗi thành vấn đề nghiêm trọng hoặc khiến Tokai rơi vào tình thế khó xử. Anh vốn thận trọng và hằng khuyên bảo đối tác phụ nữ càng thận trọng càng tốt. Lời khuyên bảo của anh gồm có ba điểm thiết yếu: Đừng vội vàng mà làm quấy quá; đừng lặp đi lặp lại cùng một khuôn mẫu; và khi phải nói dối thì hãy dùng lời nói dối đơn giản nhất có thể (đại khái cũng giống như dạy loài chim biển cách bay trên bầu trời đó thôi, nhưng dù sao anh cũng phải khuyên bảo họ trước cho chắc ăn!).
Nói vậy chứ cũng chẳng phải là anh hoàn toàn thoát khỏi chuyện rắc rối đâu. Quan hệ kỹ xảo khéo léo kiểu đó, với thật nhiều phụ nữ trong nhiều năm như thế, thì dù gì đi nữa, làm sao mà hoàn toàn không gặp rắc rối cho được. Giỏi leo trèo đến như loài khỉ mà cũng có ngày chụp hụt cành cây kia mà. Thế nên cũng đã có lúc đối tác phụ nữ bất cẩn sơ hở, khiến người yêu đa nghi gọi điện thoại đến phòng mạch của anh, đặt nghi vấn về cuộc sống riêng tư, và đạo đức của Bác sĩ Tokai (tuy rồi cũng đã được xử trí êm xuôi bằng lời ứng đối khéo léo của người thư ký tài năng kia). Hoặc cũng có người phụ nữ có gia đình đã quá mê đắm trong mối quan hệ với anh đến nỗi không còn tỉnh táo để phán đoán nữa. Mà người chồng tình cờ lại là một tuyển thủ đấu võ rất nổi tiếng. Nhưng lần đó cũng may mà đã không thành chuyện lớn. Không đến nỗi khiến Bác sĩ Tokai bị đánh gãy xương vai chẳng hạn.
“Chỉ là nhờ may mắn đấy chứ gì?,” tôi nói.
“Có thể lắm,” Tokai cười nói, “Có lẽ tôi đã gặp may. Nhưng không phải chỉ là gặp may mà thôi đâu. Tôi không phải là người thông minh gì lắm, nhưng khi gặp chuyện như thế thì lại nhanh nhạy một cách đáng ngạc nhiên đấy.”
“Nhanh nhạy à?,” tôi nói.
“Nói thế nào nhỉ, khi lâm vào cảnh sắp gặp nguy hiểm, thì đột nhiên trí tuệ phát động…” Tokai ngập ngừng. Có vẻ như bằng chứng cụ thể không hiện đến ngay lập tức trong trí. Hoặc có thể đó là điều anh do dự không muốn nói ra.
Tôi nói, “Về sự nhanh nhạy, thì có một cảnh trong cuốn phim cũ của François Truffaut, trong đó người phụ nữ nói với người đàn ông, ‘Trên đời này vẫn có loại người lịch sự và loại người nhanh nhạy. Tất nhiên, cả hai tính cách ấy đều là phẩm chất tốt. Nhưng trong nhiều trường hợp, nhanh nhạy vẫn hơn lịch sự‘ Anh đã xem cuốn phim đó chưa?”
“Tôi nghĩ là chưa,” Tokai đáp.
“Bà ta giải thích bằng một ví dụ cụ thể. Ví dụ một người đàn ông mở cửa ra đúng vào lúc một phụ nữ đang thay quần áo trong phòng, không mảnh vải che thân. Nếu là người lịch sự hẳn sẽ nói ‘Xin lỗi bà’ và đóng ngay cửa lại. Còn người nhanh nhạy thì nói ‘Xin lỗi ông’ rồi đóng ngay cửa lại.”
“Hay thật!” Tokai nói với vẻ ngưỡng mộ. “Một định nghĩa rất là thú vị. Tôi hiểu rõ ý muốn nói là gì. Bản thân tôi cũng đã từng lâm vào tình huống tương tự như thế vài lần rồi.”
“Thế mỗi lần, anh đã có thể sử dụng sự nhanh nhạy của mình mà vượt thoát được chứ?”
Tokai nhăn mặt tỏ vẻ khó nghĩ. “Tôi ít muốn khoe khoang về mình. Dù sao thì có lẽ về cơ bản tôi cũng đã gặp nhiều may mắn. Kết cuộc thì tôi chỉ là một người lịch sự gặp được nhiều may mắn thôi. Có lẽ nghĩ như vậy thì yên ổn hơn.”
Thế nào đi nữa, cuộc đời may mắn như thế của Tokai đã kéo dài khoảng ba mươi năm. Đã được một thời gian dài. Rồi một ngày nọ, anh bất ngờ rơi vào lưới tình sâu đậm. Cứ như là con cáo khôn ngoan vô tình rơi xuống hố thẳm.
Anh đã rơi vào lưới tình của một phụ nữ kém anh 16 tuổi và đã kết hôn. Người chồng hơn cô 2 tuổi, làm việc cho một công ty Tin học nước ngoài, và cô có một con gái năm tuổi. Cô và Tokai đã là bạn tình một năm rưỡi nay.
“Anh Tanimura có bao giờ quyết tâm mà cố gắng đừng yêu thương người nào đó quá nhiều chưa?” Tokai đã hỏi tôi như thế. Tôi nhớ đâu khoảng đầu mùa hè, hơn một năm sau khi quen Tokai.
Tôi trả lời là không có kinh nghiệm nào như vậy cả.
“Tôi cũng đã chẳng có kinh nghiệm đó. Nhưng bây giờ thì có đấy,” Tokai nói.
“Anh đang cố gắng để đừng yêu thương người nào đó quá nhiều à?”
“Đúng thế. Đang cố gắng như thế ngay dạo này đây.”
“Vì lý do gì kia?”
“Lý do thì rất đơn giản. Yêu thương quá sẽ khiến mình thiết tha đến mức đau khổ không làm sao chịu nổi. Trái tim không kham nổi gánh nặng đến thế, vì vậy tôi đang cố gắng đừng yêu thương cô ấy quá nhiều nếu có thể.”
Anh ấy nói như thế một cách nghiêm nghị, không có chút dấu hiệu gì của lối hài hước thường ngày.
“Cụ thể thì anh đang cố gắng như thế nào?” Tôi hỏi. “Nghĩa là, làm sao để đừng yêu thương quá nhiều?”
“Tôi làm đủ thứ, thí nghiệm đủ mọi cách. Cơ bản vẫn là cực lực nghĩ đến những điều tiêu cực. Những khuyết điểm, hoặc những gì không tốt lắm của cô ấy mà tôi nghĩ ra được thì ghi vào một bản liệt kê. Và tôi lặp đi lặp lại thật nhiều lần như thể niệm kinh trong đầu, tự nhủ rằng đừng có yêu thương thứ đàn bà như thế này nhiều quá mức cần thiết.”
“Thế mọi chuyện suôn sẻ chứ?”
“Không, mọi chuyện chẳng suôn sẻ gì được,” Tokai lắc đầu nói. “Một lý do là vì tôi không thể nghĩ ra được bao nhiêu điều tiêu cực về cô ấy cả. Vả lại ngay cả phần tiêu cực ấy lại thực ra là những điều khiến lòng tôi say đắm. Một lý do khác là tôi thậm chí không còn có thể phân biệt được đến đâu là quá mức cần thiết đối với lòng mình, hay đến đâu là còn cần thiết. Tôi không thể nhìn rõ ra đường ranh giới ấy. Lần đầu tiên trong đời, tôi cảm thấy hoang mang, bơ vơ đến như vậy.”
Tôi hỏi có phải anh đã từng giao tế với rất nhiều phụ nữ mà tâm tình chưa bao giờ bị xáo trộn sâu sắc đến như vậy chăng.
“Đây là lần đầu tiên,” Bác sĩ Tokai đáp đơn giản. Rồi anh lôi ra những kỷ niệm cũ từ sâu thẳm trong lòng ra mà nói. “Thật ra thì thời trung học cấp ba, cũng đã có cảm giác gần như vậy tuy chỉ trong một thời gian ngắn. Khi nghĩ đến ai đó, ngực mình đau nhói lên đến mức không còn có thể suy nghĩ được hầu như bất cứ điều gì khác… Nhưng lần đó chỉ là tình yêu đơn phương không đi đến đâu cả. Còn bây giờ thì hoàn toàn khác. Tôi giờ đã đường hoàng là một người trưởng thành, và thực sự đang có quan hệ thể xác với cô ấy. Vậy mà tôi lại đâm ra bấn loạn đến như thế này. Càng nghĩ đến cô ấy càng cảm thấy dần dần các cơ quan bên trong thân thể mình như cũng phát cuồng lên, chủ yếu là hệ tiêu hóa và hệ hô hấp của mình.”
Tokai im lặng một lúc như để kiểm nhận tình trạng hệ tiêu hóa và hệ hô hấp trong người anh.
Tôi nói: “Nghe anh nói thì có vẻ như anh đang cố gắng để không quá yêu thương cô ấy, nhưng đồng thời lại vẫn một lòng mong muốn không để mất cô ấy.”
“Vâng, đúng như vậy. Tất nhiên là tự mâu thuẫn đấy. Hay tự phân-liệt. Muốn có cả hai mặt đối nghịch cùng một lúc. Nên dù có cố gắng bao nhiêu đi nữa cũng chẳng làm sao mà thành công được. Thế nhưng tôi không thể làm sao hơn. Thế nào đi nữa thì tôi cũng không thể để mất cô ấy được. Bởi như thế thì ngay cả bản thân mình cũng đánh mất đi đâu rồi.”
“Nhưng cô ấy đã kết hôn và có một đứa con rồi mà.”
“Đúng thế.”
“Thế, cô ấy nghĩ sao về quan hệ với anh Tokai?”
Tokai hơi nghiêng đầu, lựa lời mà nói. “Tôi chỉ có thể suy đoán xem cô ấy nghĩ sao về quan hệ của chúng tôi, mà càng suy đoán lại càng khiến tâm trí tôi rối bời thêm. Thế nhưng cô ấy đã nói rõ là không có ý định ly hôn với người chồng hiện tại. Vì có con nữa nên cô càng không muốn gia đình đổ vỡ.”
“Nhưng cô ấy vẫn tiếp tục quan hệ với anh…”
“Hiện giờ thì chúng tôi tìm mọi cơ hội để gặp nhau. Nhưng chẳng biết về sau sẽ ra sao. Có thể đến lúc nào đấy cô ấy sợ chồng phát hiện ra quan hệ với tôi mà không còn gặp tôi nữa. Hoặc có thể người chồng thực sự phát hiện ra quan hệ này nên chúng tôi quả thật không thể gặp nhau được. Mà cũng có thể đơn giản là vì chính cô ấy chán ngấy quan hệ với tôi. Ngày mai sẽ xảy ra chuyện gì, tôi hoàn toàn không biết được.”
“Và đó là điều khiến anh Tokai sợ hãi hơn bất cứ điều gì khác?”
“Vâng, khi suy nghĩ vòng vo về những khả-năng-tính như thế, tôi không còn có thể nghĩ đến bất cứ điều gì khác. Đến thức ăn cũng không nuốt trôi qua cổ họng được.”
Tôi và Bác sĩ Tokai quen nhau tại một phòng tập thể thao gần nhà. Anh ấy lúc nào cũng đến vào các buổi sáng cuối tuần, ôm cây vợt squash trong tay và dần dần quen chơi vài ván với tôi. Anh cư xử lễ độ, có thể lực tốt và chỉ quan tâm vừa phải về thắng bại trong cuộc chơi, nên trở thành đối thủ hoàn hảo để cùng tôi vui thú thể thao. Tôi lớn tuổi hơn anh một chút, nhưng chúng tôi trạc tuổi nhau (cùng một thế hệ cách đây một thời gian đáng kể) và trình độ gần bằng nhau về squash. Hai chúng tôi đuổi theo quả bóng đến ướt đẫm mồ hôi, rồi đến quán bia gần đó cùng nhau uống bia hơi. Giống như bao người được giáo dưỡng tốt, có học thức chuyên môn cao và từ khi sinh ra chưa bao giờ gặp khó khăn về tài chính, Bác sĩ Tokai về cơ bản chỉ nghĩ đến bản thân mình. Dù vậy, như tôi đã thuật trước đây, anh ấy là một người bạn hợp ý để chuyện trò vui vẻ và hứng thú.
Khi biết tôi là nhà văn, Tokai dần dần chia sẻ những tâm sự cá nhân chứ không chỉ chuyện thiên hạ nữa. Có lẽ anh nghĩ rằng các nhà văn cũng giống như các chuyên gia trị liệu tâm lý hay những nhà tôn giáo, có quyền (hoặc nghĩa vụ) chính đáng để nghe những lời thổ lộ hay thú tội của người ta. Không chỉ riêng với anh ấy, tôi cũng đã từng có trải nghiệm tương tự với nhiều người khác trước đây. Thật tình, tôi vốn không phải là người không thích nghe chuyện của người khác, mà đặc biệt tâm sự của bác sĩ Tokai thì càng hứng thú lắng tai nghe. Về cơ bản, anh ấy thành thực và thẳng thắn, có thể nhận thức về bản thân khá công bằng. Và không ngại ngần gì lắm chuyện phơi bày điểm yếu của mình trước người khác. Đó là một tư chất mà nhiều người trên đời này không có được.
Tokai nói. “Tôi đã từng nhiều lần hẹn hò với những phụ nữ còn xinh đẹp hơn cô ấy, có thân hình còn khiêu gợi hơn, có trình độ thẩm mỹ còn cao hơn cô, hay còn thông minh hơn cô ấy nữa. Thế nhưng so sánh như thế thì chẳng có nghĩa lý gì cả. Bởi cô ấy là người rất đặc biệt đối với tôi. Có thể nói cô ấy là người đặc biệt nhất, như một tổng thể. Tất cả các phẩm chất của cô ấy liên kết chặt chẽ với nhau hướng về một trung tâm. Không thể lấy ra từng phần một mà đo lường hay phân tích xem kém ai hơn ai được. Và trung tâm đó chính là thứ thu hút tôi mãnh liệt. Giống như thỏi nam châm cực mạnh ấy. Điều đó vượt lên khỏi lý lẽ rồi.”
Chúng tôi cùng nghiêng ly lớn “Black and Tan” nhắm với khoai tây chiên và dưa chua.
Tokai nói: “Có một bài ca rằng, ‘Kín đáo gặp gỡ nhau rồi phải chia tay, mới biết lòng mình trước kia đâu đã thiết tha đến thế này’, đấy nhỉ.”
“Gon-Chunagon Atsutada * đấy chứ gì!” tôi nói. Làm sao mà mình nhớ được như thế, tôi thực sự không hiểu.
“Tôi đã học trong một bài giảng ở trường đại học rằng ‘Kín đáo gặp gỡ‘ ấy ám chỉ cuộc hẹn hò có quan hệ thể xác giữa hai người hằng tơ tưởng đến nhau đấy. Thời đó thì tôi chỉ nghĩ ‘à, hóa ra là thế‘, mà thôi. Đến tuổi này rồi mới thực sự cảm nhận được tâm tình mà tác giả bài ca đó ôm ấp. Gặp được người phụ nữ mình thương tưởng, giao tình ân ái rồi phải nói lời chia tay; ngay sau đó cảm thấy mất mát sâu đậm đến thê thiết mà thương tưởng còn thiết tha hơn trước nhiều. Đến khó thở kia đấy. Ngẫm lại thì tâm tình như thế từ ngàn năm về trước cho đến nay vẫn không thay đổi chút nào cả. Và thấy chính mình đã chưa bao giờ cảm nhận được tâm tình đó, thì tôi ngán ngẩm đến đau lòng vì nhận thức rằng bản thân mình hóa ra đã chưa trưởng thành như một con người. Có vẻ mình đã nhận ra điều đó có phần quá muộn rồi.”
“Tôi nghĩ như thế thì chẳng quá muộn mà cũng chẳng quá sớm,” tôi nói. Mà cho dù có muộn đôi chút đi nữa, cũng vẫn tốt hơn nhiều so với chuyện đến cuối cùng vẫn không nhận ra được.
“Dù vậy, tâm tình này thì có lẽ tôi nên trải qua khi mình còn trẻ kia,” Tokai nói. “Được thế thì chắc chắn là đã có được thứ gì như là kháng thể miễn dịch được tạo ra trong thân mình rồi.”
Tôi thì nghĩ rằng có lẽ không thể phán định quả quyết một cách đơn giản như thế được. Tôi biết một số người đã mang mầm bệnh tiềm ẩn tai ác trong cơ thể mà vẫn không hề có kháng thể miễn dịch gì được tạo ra cả. Nhưng tôi không nói ra, ngại rằng câu chuyện sẽ trở nên dài dòng quá.
“Tôi hẹn hò với cô ấy được một năm rưỡi nay. Chồng cô vì nhu cầu nghề nghiệp hay ra nước ngoài làm việc, nên những lần ấy, chúng tôi gặp nhau, ăn uống rồi về phòng tôi mà chung giường. Sở dĩ cô ấy bắt đầu mối quan hệ này với tôi là vì phát hiện ra chồng cô ngoại tình. Anh ta xin lỗi cô, cắt đứt với người phụ nữ kia, và đã hứa sẽ không bao giờ làm điều này nữa. Thế nhưng tâm tình cô ấy không vì thế mà lắng xuống được, và cô bắt đầu quan hệ thể xác với tôi, có thể nói là để khôi phục lại thăng bằng về tinh thần đấy. Bảo là trả đũa thì có vẻ gay gắt quá, nhưng thao tác điều chỉnh tâm hồn như thế vẫn cần thiết cho phụ nữ. Cũng là chuyện thông thường đó thôi.”
Tôi không hiểu chuyện đó có thông thường thật không, nhưng chỉ im lặng lắng nghe anh ấy nói.
“Chúng tôi đã có rất nhiều giờ phút vui vẻ, hạnh phúc bên nhau. Những cuộc trò chuyện hào hứng, những bí mật riêng tư của chỉ hai chúng tôi, những lần giao tình lâu dài và nhạy cảm. Chúng tôi nghĩ đã chia sẻ được với nhau những khoảnh khắc đẹp đẽ. Cô ấy đã cười rất nhiều và rất vui thích. Thế nhưng tiếp tục mối quan hệ đó, tôi dần dần yêu thương cô ấy sâu đậm, đến mức không còn đường quay lại được nữa, là điều dạo gần đây đã khiến tôi phải suy nghĩ rất nhiều. Rằng than ôi, tôi là thứ người gì đây?“
Tôi cảm thấy như mình đã bỏ lỡ không nghe được (hoặc nghe nhầm) câu cuối cùng ấy, vì vậy đã yêu cầu Tokai lặp lại câu đó một lần nữa.
“Dạo gần đây tôi suy nghĩ rất nhiều, về việc mình là thứ người gì,” anh nhắc lại.
“Câu hỏi khó khăn quá,” tôi nói.
“Đúng vậy. Câu hỏi vô cùng khó,” Tokai nói. Anh gật đầu vài lần như để xác nhận là khó khăn vô cùng. Chút mỉa mai nhẹ nhàng trong lời nói của tôi có vẻ đã không được anh lưu ý.
“Tôi là thứ người gì đây?” anh tiếp tục. “Là một bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ, từ trước đến nay tôi đã làm việc chăm chỉ không có chút hoài nghi gì. Được đào tạo về phẫu thuật thẩm mỹ tại một đại học y khoa, và ban đầu tôi giúp làm trợ lý cho cha tôi, rồi cha tôi về hưu vì mắt kém, trao lại việc kinh doanh phòng mạch cho tôi. Tự mình nói ra thì có vẻ kỳ cục, nhưng tôi nghĩ mình là một bác sĩ ngoại khoa tay nghề giỏi. Thế giới phẫu thuật thẩm mỹ thực sự là một hỗn hợp thượng vàng hạ cám, không thiếu những chỗ chỉ hào nhoáng trên quảng cáo mà thôi, còn nội dung việc làm thì thật là thô sơ. Chứ chúng tôi thì từ đầu đến cuối luôn tận tâm, và chưa bao giờ gặp rắc rối gì lớn với khách hàng cả. Điểm đó khiến tôi tự hào về tính chuyên nghiệp của mình. Mà cuộc sống cá nhân thì cũng không có gì phải phàn nàn. Bạn bè cũng nhiều mà thân thể đến nay vẫn mạnh khỏe. Tôi vui hưởng cuộc sống theo cách riêng của mình. Thế nhưng tôi là thứ người gì nhỉ? Dạo gần đây tôi hay suy nghĩ rất nhiều về điều đó. Và suy nghĩ rất nghiêm túc. Lấy mất đi khả năng và sự nghiệp của tôi với tư cách là một bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ, đánh mất đi môi trường sống thoải mái mà tôi có hiện nay, rồi không một lời giải thích mà ném tôi vào thế giới như một con người trần trụi, thì lúc đó tôi trở thành thứ người gì nào?”
Tokai nhìn thẳng vào mắt tôi. Như thể tìm xem phản ứng như thế nào.
“Vì sao mà đột nhiên lại suy nghĩ về điều đó thế?” Tôi hỏi.
“Tôi bắt đầu nghĩ như vậy có lẽ một phần cũng vì mới đây đã đọc một cuốn sách về các trại cưỡng chế tập trung của Đức Quốc xã. Trong đó có câu chuyện về một bác sĩ nội khoa bị tống đến Auschwitz trong Thế chiến. Một thị dân gốc Do Thái mở phòng mạch ở Berlin một ngày nọ đã bị bắt cùng cả gia đình và bị đưa đến trại tập trung. Cho đến ngay trước đó, thì ông ấy đã được gia đình yêu thương, được mọi người kính trọng, và bệnh nhân nương tựa, với cuộc sống sung túc trong một biệt thự sang trọng. Ông đã nuôi vài con chó, cuối tuần thì cùng bạn bè chơi nhạc thính phòng của Schubert và Mendelssohn với tư cách là một nghệ sĩ cello nghiệp dư. Nghĩa là đã vui hưởng một cuộc sống ổn định và phong phú đấy. Thế mà thình lình ông bị vất vào một chỗ như địa ngục trên trái đất. Ở đó, ông không còn là một thị dân Berlin giàu có, một bác sĩ đáng kính nữa, thậm chí đến như không còn là con người nữa. Ông bị tách rời khỏi gia đình, bị đối xử giống như một con chó hoang, thậm chí không được cung cấp đủ thức ăn cho nữa. Trưởng trại tập trung biết ông là y sĩ nổi tiếng, và từ lý do là có thể dùng được phần nào lúc nào đấy, nên tạm thời ông thoát được cảnh bị giết bằng hơi độc, nhưng không biết điều gì sẽ xảy ra ngày mai. Tùy theo cảm giác của người cai ngục mà có khi còn bị đánh chết bằng dùi cui nữa kia. Những người khác trong gia đình ông thì có lẽ đã bị giết rồi”.
Anh tạm dừng một chút rồi nói tiếp. “Bất giác tôi bị choáng ngợp bởi ý nghĩ rằng số phận khủng khiếp của bác sĩ này có thể cũng y chang số phận của chính tôi, chỉ cần thay đổi địa điểm và thời đại mà thôi. Nếu vì lý do gì đó —dù không biết là lý do gì— mà đến một ngày tôi đột nhiên bị lôi tuột ra khỏi cuộc sống hiện tại, bị tước bỏ mọi đặc quyền, chỉ còn là một con số không hơn không kém, thì tôi sẽ là thứ gì đây? Tôi gập cuốn sách lại mà đăm đắm trong suy nghĩ. Ngoài kỹ năng và uy tín của một bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ, tôi chẳng còn có tư chất gì khác cả, chẳng có kỹ năng đặc biệt gì, chỉ là một người đàn ông năm mươi hai tuổi. Tuy khỏe mạnh đấy, nhưng thể lực đã sút giảm nhiều, không còn được như hồi còn trẻ nữa. Không còn chịu đựng lao động chân tay nặng nhọc lâu được. Cố tìm cho ra chút gì gọi là sở trường thì có chăng là biết chọn loại rượu vang Pinot Noir ngon, biết chỗ một số tiệm ăn, nhà hàng sushi hay quán bar quen mặt, biết chọn phụ kiện trang phục làm quà tặng cho phụ nữ, biết chơi piano đôi chút (nếu là bản nhạc đơn giản thì có thể nhìn nhạc phổ lần đầu cũng đàn ngay được), chỉ có thế thôi.”
Tôi đồng ý với anh. Kiến thức về Pinot Noir, chơi piano nghiệp dư và tài nói chuyện hào hoa đều chẳng có ích gì ở những chỗ như trại tập trung.
“Xin thứ lỗi, nhưng anh Tanimura có bao giờ suy nghĩ như vậy chưa? Nếu khả năng viết lách của anh bị tước mất đi, anh sẽ trở thành thứ người gì, chẳng hạn?”
Tôi giải thích với anh ấy rằng điểm xuất phát của tôi đã chỉ đơn thuần là “một con người không hơn không kém” bắt đầu cuộc đời bằng tấm thân trần của mình mà thôi. Thật tình cờ mà tôi bắt đầu viết, và thật may mắn là tôi dần dần đã kiếm sống được bằng nghề này. Vì vậy, không cần phải đưa ra giả định gì hoành tráng như trại cưỡng chế tập trung Auschwitz mới kiểm nhận ra được rằng tôi chỉ là một người tầm thường không có phẩm chất hay tài năng đặc biệt nào cả.
Nghe thế, Tokai suy nghĩ lung lắm một lúc. Có vẻ như lần đầu tiên tai anh nghe rằng cũng có lối suy nghĩ như thế nữa.
“Tôi hiểu. Có thể như thế thì có khi cuộc sống lại dễ dàng hơn chăng.”
Tôi ngần ngại mà chỉ ra rằng có lẽ cũng không thể bảo là dễ dàng gì được, chuyện một người không có gì đặc biệt bắt đầu cuộc sống chỉ với tấm thân trần của mình.
“Tất nhiên,” Tokai nói. “Tất nhiên là đúng như anh nói. Bắt đầu cuộc đời từ chỗ không có gì sốt cả hẳn là khó khăn lắm. Tôi nghĩ là mình đã may mắn hơn người về mặt đó. Tuy nhiên, đến một mức tuổi nào đó, thân mình đã quen thuộc với một lối sống gì đó, đã đạt được một địa vị xã hội nào đó, và rồi bắt đầu ôm mối nghi-niệm sâu sắc về giá trị của con người là mình, thì trong một ý nghĩa khác, cũng là khổ sở lắm đấy. Dần dần thấy như khoảng đời mình đã sống từ trước đến nay hoàn toàn chẳng có ý nghĩa gì, hoàn toàn vô ích. Giá như còn trẻ thì vẫn còn có thể thay đổi, còn có thể hy vọng. Thế nhưng ở mức tuổi này rồi thì quá khứ đè nặng lên mình, không còn có thể dễ dàng bắt đầu lại được nữa.”
“Chính việc đọc sách về các trại tập trung của Đức Quốc xã đã khiến anh bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc về điều đó đấy nhỉ?” tôi nói.
“Vâng, những gì viết ra trong sách đã khiến cá nhân tôi bị sốc nặng nề đến mức kỳ dị. Thêm vào đó là chuyện quan hệ với cô ấy rồi sẽ ra sao cũng không rõ ràng, khiến tôi trong một thời gian đã rơi vào trạng thái gần như là khủng hoảng tuổi trung niên. Tôi tự hỏi mình là cái thứ quái gì vậy, cứ đăm đắm suy nghĩ quẩn quanh như thế mãi. Nhưng dù có suy nghĩ bao nhiêu chăng nữa, vẫn không thể tìm ra thứ gì như là một lối thoát. Chỉ quẩn quanh vòng vòng trong cùng một chỗ mà thôi. Tất cả những điều tôi từng thích làm thì bây giờ chẳng còn thấy thú vị gì nữa. Tôi không còn muốn vận động thân thể nữa, không muốn mua sắm quần áo, ngay cả không màng mở nắp đàn piano. Thậm chí không cảm thấy muốn ăn nữa. Ngồi yên thì trong trí chỉ có cô ấy thôi. Ngay cả khi đang giao dịch với khách hàng tại nơi làm việc, tôi cũng nghĩ sang cô ấy mất. Nhiều khi suýt vô ý mà buột miệng ra tên cô ấy nữa.”
“Anh gặp cô ấy thường xuyên đến mức nào?”
“Mức độ thì tùy theo lịch trình của chồng cô thôi. Và đó là một trong những điều làm tôi khổ não. Khi chồng cô ra nước ngoài làm việc dài ngày, thì tôi liên tục gặp cô ấy. Những lúc như thế, cô ấy gửi con ở nhà bố mẹ cô, hoặc thuê người trông trẻ. Tuy nhiên, nếu chồng cô ở Nhật, thì tôi không được gặp cô ấy trong nhiều tuần liên tiếp. Thời kỳ như thế thì khổ nhọc lắm. Đâm ra suy nghĩ rằng nếu cứ kéo dài thế này rồi sẽ không còn gặp cô ấy nữa thì, xin lỗi phải dùng lối biểu hiện cũ rích, tôi cảm thấy cơ thể như bị xé rách ra làm hai mảnh.”
Tôi im lặng lắng nghe. Những lời anh lựa chọn thì bình thường thôi, nhưng đâu có vẻ gì là cũ rích. Trái lại, còn nghe thật sống động nữa.
Anh hít một hơi chậm rãi rồi thở ra. “Đại loại thì tôi vẫn thường có nhiều bạn gái cùng lúc. Có lẽ anh nghe mà ngán ngẩm, nhưng tôi khi nhiều thì có cùng lúc bốn hoặc năm người bạn gái. Không gặp được người này thì tôi gặp người khác. Cứ thế mà vui thú dễ dàng thôi. Thế nhưng từ khi bị cô ấy thu hút mãnh liệt, kỳ lạ thay, tôi thấy mình không còn bị hấp dẫn bởi người phụ nữ nào khác nữa. Dù tôi đang gặp mặt người phụ nữ nào khác đi nữa, hình ảnh của cô ấy vẫn luôn luôn hiển hiện trong trí tôi. Không làm sao mà gạt bỏ đi được. Quả là bệnh nặng quá rồi.”
Tôi cũng nghĩ thế thì bệnh nặng quá. Mắt tôi như thấy cảnh Tokai đang gọi xe cấp cứu. “A-lô, xin vui lòng gọi xe cứu thương ngay lập tức. Thực sự bệnh nghiêm trọng lắm. Hít thở rất khó khăn, và tôi cảm thấy ngực mình như sắp bung vỡ làm hai mảnh…“
Tokai nói tiếp. “Một vấn đề lớn là: càng biết nhiều hơn về cô ấy, tôi lại càng thương yêu thêm. Quan hệ với nhau được một năm rưỡi nay, giờ đây cô ấy lại còn thu hút tôi sâu đậm hơn ngày trước nhiều nữa. Bây giờ tôi cảm thấy như trái tim của cô ấy và của tôi được kết nối cực kỳ chặt chẽ với nhau rồi. Khi trái tim cô rung động thì trái tim tôi cũng bị lôi kéo mà rung động theo. Giống như hai chiếc thuyền buộc vào nhau bằng một sợi dây cáp. Dù có muốn cắt dây cũng chẳng có dao nào đủ lớn đủ sắc để cắt cho đứt được. Tâm tình như thế thì từ xưa đến nay tôi chưa bao giờ có. Điều đó khiến tôi trăn trở bất an. Tâm tình này cứ thế mà càng ngày càng lún sâu thêm nữa, thì không biết mình sẽ ra sao.”
“Hóa ra là như thế,” tôi nói. Nhưng Tokai hình như muốn có một câu trả lời thiết thực hơn.
“Anh Tanimura, tôi nên làm thế nào bây giờ?”
Tôi đáp: “Anh nên làm gì, nên có biện pháp cụ thể như thế nào thì tôi khó mà hiểu ra được, nhưng cứ theo lời anh cho biết, thì những gì anh hiện giờ đang cảm thấy trong lòng, đối với tôi, có vẻ nghiêm túc và hợp lý. Tình yêu thương vốn là như thế thật. Tự mình không thể nào kiềm chế được trái tim mình, và mình cảm thấy như đang bị một thứ lực vô hình vô lối nào đó lôi kéo xoay vòng. Nghĩa là, anh chẳng phải là đang trải nghiệm thứ gì dị thường vượt ra khỏi thường thức của người đời. Mà chỉ là yêu thương một người phụ nữ thật sự nghiêm túc và đắm đuối đó thôi. Cảm thấy không muốn mất đi người mình yêu. Một lòng muốn gặp người yêu mãi mãi. Nếu không còn có thể gặp nhau nữa thì cứ thế mà cả thế giới của mình có thể sẽ chấm dứt mất. Đó là tâm tình tự nhiên thường thấy trên đời. Không bí ẩn hay đặc biệt gì lắm, mà chỉ là một quãng đời của con người rất đỗi bình thường đó thôi.”
Bác sĩ Tokai khoanh tay suy nghĩ lung lắm một lúc về những gì tôi vừa nói. Anh đã lại nghe thêm một câu chuyện tưởng chừng khó nuốt trôi. Không chừng anh thấy khó lý giải được “một quãng đời của con người rất đỗi bình thường” ấy như một khái niệm. Hoặc là trải nghiệm thực tế của anh có thể đã vượt ra khỏi phạm vi của “tình yêu” chút nào đấy rồi.
Uống bia xong, lúc sắp sửa ra về, anh đã thầm tâm sự. “Anh Tanimura này, điều tôi sợ nhất và khiến tôi bấn loạn nhất lúc này chính là thứ gì như sự tức giận trong lòng tôi.”
“Tức giận à?” Tôi hỏi, hơi giật mình. Bởi tôi vẫn nghĩ đấy là loại tình cảm không phù hợp với nhân vật Tokai. “Anh tức giận đối với điều gì kia?”
Tokai lắc đầu. “Tôi chẳng hiểu. Tuy chắc chắn không phải là tức giận gì cô ấy đâu. Nhưng có những lúc không gặp cô ấy, hay không thể gặp được cô ấy, tôi cảm thấy nỗi tức giận dâng lên cuồn cuộn trong lòng. Tức giận về cái gì? thì chính mình cũng không sao nắm bắt được. Thế nhưng đó là cơn thịnh nộ mãnh liệt tôi chưa từng cảm thấy trước đây. Khiến tôi muốn chộp lấy mọi thứ trong tầm tay mà ném ra ngoài cửa sổ. Những ghế, TV, sách, chén đĩa, khung tranh,… mọi thứ, bất kể là thứ gì. Và tôi bất cần chuyện liệu có khi rơi trúng đầu ai đó đang bước đi dưới kia mà giết chết người ta. Điên khùng thật đấy, nhưng quả là lúc đó tôi thật tình mà nghĩ như thế. Hiện giờ thì tất nhiên là tôi vẫn còn có thể chế ngự được cơn tức giận đó. Thật sự thì vẫn không làm gì đến nỗi như thế. Nhưng có thể đến lúc nào đấy, có thể tôi không còn kiềm chế được nữa. Và vì vậy mà có thể thực sự làm tổn thương người nào đó không chừng. Tôi sợ điều đó sẽ xảy đến. Nếu thế thì, chẳng thà tôi tự làm tổn thương mình còn hơn.”
Tôi không nhớ rõ mình đã nói gì với anh ấy về điều đó. Tôi nghĩ có lẽ mình đã thốt ra vài lời vô hại gì đấy để vỗ về anh. Bởi ngay lúc đó thì tôi hoàn toàn không lý giải được “sự tức giận” anh ấy đang nói đến có ý nghĩa là cái quái gì, hoặc ám chỉ điều gì. Phải chi lúc đó mà tôi nói lên được lời gì đấy đúng đắn hơn thì tốt biết mấy. Thế nhưng, có lẽ cho dù ngay lúc đó tôi đã có thể nói ra được lời gì đúng đắn đi nữa, có lẽ cũng không thể nào thay đổi được số phận của anh ấy sau này. Quả thật tôi có cảm nghĩ như thế.
Chúng tôi thanh toán hóa đơn, rời khỏi quán mà ai về nhà nấy. Tokai ôm chiếc bao đựng vợt chui vào xe taxi và vẫy tay từ biệt tôi từ trong xe. Đó là lần cuối cùng tôi nhìn thấy hình dáng Bác sĩ Tokai. Lúc đó đã gần cuối tháng 9, khi cái nóng mùa hè vẫn còn kéo dài.
Sau ngày đó, Tokai không còn xuất hiện ở phòng tập thể thao nữa. Tôi ghé vào đấy mỗi cuối tuần mong gặp anh ấy, nhưng không thấy. Mọi người xung quanh cũng không ai biết tin tức gì về anh. Nhưng điều đó thì cũng thường xảy ra tại phòng tập thể thao. Một người đã thường xuyên ló mặt, một ngày nào đó lại không thấy đến nữa. Phòng tập thể thao thì không phải là một nơi làm việc. Đến hay không là quyền tự do của mỗi người. Vì vậy, tôi đã không quan tâm gì lắm. Cứ thế mà hai tháng trôi qua.
Chiều thứ sáu cuối tháng 11, thư ký của Tokai gọi điện thoại đến tôi. Xưng tên là Goto. Giọng trầm, mượt mà, làm nhớ đến âm nhạc của Barry White thường được phát trên các chương trình FM vào lúc nửa đêm.
“Tôi rất khổ tâm phải báo tin này đến ông đột ngột qua điện thoại, nhưng Bác sĩ Tokai đã qua đời vào thứ Năm tuần trước, và lễ chôn cất dành riêng cho người trong gia đình mà thôi đã được tổ chức vào thứ Hai tuần này.”
“Anh ấy mất rồi sao?” Tôi sửng sốt hỏi. “Mới hai tháng trước đây gặp nhau lần cuối thì trông anh ấy vẫn khỏe mạnh mà, chuyện gì đã xảy ra thế?”
Ở đầu dây bên kia, Goto im lìm một lúc rồi đáp. “Xin thưa thật với ông, khi ông Tokai còn sống đã dặn tôi đưa một món đồ cho ông Tanimura. Xin mạo muội mong ông cho phép tôi được gặp trong một thời gian ngắn ở đâu đó được không? Được thế thì tôi có thể thưa chuyện với ông rõ ràng hơn. Lúc nào và ở đâu cũng xin đến.”
Tôi hỏi anh ta hôm nay ngay bây giờ có được không. Goto đáp là cũng được. Tôi chỉ định một quán ăn tự phục vụ ở một con hẻm phía sau Phố Aoyama. Hẹn lúc sáu giờ chiều. Ở đấy có thể thong thả lắng dịu nói chuyện mà không bị quấy rầy. Goto chưa biết chỗ ấy nhưng bảo rằng địa điểm cũng dễ tìm ra.
Khi tôi đến quán ấy năm phút trước 6 giờ, Goto đã ngồi chờ sẵn ở đấy, liền nhanh chóng đứng lên đón. Nghe giọng nói trầm qua điện thoại, tôi đã tưởng tượng anh ta là một người cốt cách cường tráng, nhưng thực tế thì là một người đàn ông cao và gầy. Như Tokai đã nói với tôi, khuôn mặt anh ta rất đẹp trai. Anh ta mặc một bộ đồ len màu nâu, áo sơ mi trắng tinh cài khuy và cà vạt màu sẫm. Một bộ trang phục không chút sơ hở. Mái tóc dài cũng được chải gọn gàng, phía trước buông rũ tự nhiên trên trán. Anh ta ở khoảng giữa độ tuổi ba mươi, và nếu Tokai đã không bảo tôi trước rằng anh ta là người đồng tính, thì tôi trông anh ta chẳng khác gì một thanh niên rất đỗi bình thường, ăn mặc chỉnh tề (vẫn còn giữ được dáng vẻ một chàng trai trẻ). Có vẻ khá rậm râu. Anh ta đã uống một tách cà-phê espresso đôi.
Sau khi chào hỏi ngắn gọn với nhau, tôi cũng gọi một ly cà phê espresso đôi.
“Anh ấy mất đi đột ngột quá nhỉ?” tôi hỏi.
Người thanh niên nheo mắt lại như thể bị một luồng sáng mạnh chiếu vào. “Vâng, đúng như thế. Cái chết đột ngột quá. Thật đáng sửng sốt. Nhưng đồng thời cũng lại là một cách chết kéo dài và đau đớn nữa.”
Tôi im lặng chờ giải thích thêm. Nhưng anh ta, có lẽ còn chờ cho thức uống được mang đến cho tôi, có vẻ ngần ngừ chưa muốn nói chi tiết về cái chết của bác sĩ Tokai.
Anh nói như đổi đề tài, “Tôi thực lòng kính trọng Tokai tiên sinh. Ông đã là một người tuyệt vời, cả với tư cách là một bác sĩ và là một con người. Ông đã tử tế dạy tôi rất nhiều điều. Đã cho tôi việc làm trong phòng mạch suốt gần mười năm. Tôi nghĩ là nếu không may mắn gặp được ông thì đã không thể có tôi như ngày nay. Ông đã là một người thẳng thắn không có mặt trái mặt phải. Luôn luôn tươi cười, không bao giờ ra oai làm phách, luôn luôn quan tâm đến mọi người xung quanh không phân biệt ai, nên được tất cả mọi người yêu mến. Tôi chưa từng nghe Tokai tiên sinh nói xấu về ai bao giờ.”
Nghĩ lại thì, tôi cũng chưa bao giờ nghe anh ấy nói xấu người nào cả.
“Anh Tokai thường nhắc đến anh,” tôi nói. “Bảo là nếu không có anh, thì không thể điều hành phòng mạch suôn sẻ được, mà cả cuộc sống cá nhân cũng trở thành hỗn độn mất đấy.”
Nghe tôi nói vậy, Goto nhếch một nụ cười nhẹ buồn bã trên môi. “Không đâu, tôi chẳng phải là người to tát đến như vậy. Tôi chỉ muốn là một người đứng sau lưng giúp ích được cho Tokai tiên sinh càng nhiều càng tốt đó thôi. Vì mục đích đó, tôi đã cố gắng làm việc hết sức theo cách riêng của mình. Mà đó cũng là một niềm vui cho mình.”
Sau khi ly cà phê espresso được mang đến và người phục vụ đã đi khỏi, cuối cùng anh ta mới bắt đầu nói về cái chết của bác sĩ Tokai.
“Thay đổi đầu tiên tôi nhận thấy là Tokai tiên sinh đã ngừng không ăn bữa trưa nữa. Chứ cho đến lúc đó, thì ông luôn luôn ăn chút gì đó, dù chỉ là thức đơn giản thôi, trong giờ nghỉ trưa hàng ngày. Công việc có bận rộn đến mấy đi nữa, chuyện ăn uống thì ông nghiêm túc lắm. Thế mà từ lúc nào đấy, dần dần bữa trưa thì ông không còn ăn chút gì nữa cả. Có nhắc ông nên ăn chút gì thì ông bảo: ‘đừng lo, chỉ là vì không muốn ăn đó thôi.’ Đó là vào đầu tháng mười đấy. Thay đổi như thế khiến tôi lo lắng. Bởi tiên sinh là người vốn không thích thay đổi chút gì trong thói quen đều đặn hằng ngày. Ông coi trọng tính quy tắc trong sinh hoạt hằng ngày hơn bất cứ gì khác. Mà không chỉ bỏ ăn trưa mà thôi đâu, từ lúc nào đấy ông còn ngừng đến phòng tập thể thao nữa. Chứ trước đó thì vẫn đến phòng tập thể thao ba ngày mỗi tuần, nhiệt thành bơi lội, chơi squash hoặc rèn luyện cơ bắp. Thế mà dường như đã hoàn toàn không còn quan tâm gì đến tất cả những thứ này nữa. Thế rồi đã dần dần cũng không còn ngó ngàng gì đến cả hình dáng của mình. Ông vốn là người thích sạch sẽ và có phong cách thanh lịch, thế mà, tôi không biết phải nói sao cho phải, hình dáng của ông dần dần đã trở nên luộm thuộm bê bối. Có khi đã mặc cùng một bộ quần áo trong nhiều ngày liên tiếp. Và lúc nào cũng như đang đắm chìm vào suy tư, dần dần trở nên trầm mặc, cuối cùng hầu như không mở miệng nói ra lời gì nữa. Ông thường xuyên rơi vào trạng thái tâm trí lạc lõng đâu mất. Tôi có gợi chuyện gì, ông cũng hầu như chẳng nghe được. Và cả chuyện giao tế với phụ nữ cũng ngừng hẳn.”
“Bởi vì anh quản lý lịch trình nên đã thấy rõ được những thay đổi như thế đấy nhỉ?”
“Vâng, đúng thế. Đặc biệt là giao tế với phụ nữ đã là sự kiện quan trọng hàng ngày đối với tiên sinh. Đáng gọi là nguồn sức sống của ông kia đấy. Vậy mà đột nhiên đã hoàn toàn không có nữa, thì suy nghĩ cách nào cũng không thể cho là chuyện bình thường được. Năm mươi hai tuổi có phải là tuổi bắt đầu già đâu. Ông Tanimura hẳn cũng biết rằng Tokai tiên sinh hằng có cuộc sống rất năng động đối với phụ nữ đấy.”
“Bởi vì anh ấy đã không đặc biệt muốn che giấu gì điều đó. Nghĩa là, anh ấy không khoe khoang mà thật sự rất thẳng thắn đó thôi.”
Goto gật đầu. “Vâng, về khía cạnh đó thì tiên sinh rất là thẳng thắn. Tôi cũng đã thường được nghe ông kể nhiều câu chuyện loại đó. Chính vì vậy mà tôi lại càng bị sốc nặng trước sự thay đổi đột ngột như vậy của tiên sinh. Ông không còn tâm sự với tôi bất cứ điều gì nữa. Dù có chuyện gì xảy ra, ông chỉ ôm giữ bí mật sâu kín trong lòng cho riêng mình. Tất nhiên là tôi đã thử hỏi ông. Đã có chuyện gì không tốt xảy ra hay sao? Có điều gì phải lo lắng không?… Nhưng tiên sinh chỉ cứ lắc đầu mà không tiết lộ những gì trong lòng ông. Hầu như hoàn toàn không mở miệng nói gì cả. Ngay trước mắt tôi, ông càng ngày càng gầy ốm và suy yếu đi. Rõ ràng là ông ăn uống không đầy đủ. Thế nhưng, tôi không dám dẫm chân vào cuộc sống riêng tư của tiên sinh. Mặc dù ông vốn tính rất thân thiện, nhưng vẫn là người không dễ gì mà mời ai bước vào phạm vi riêng tư của mình. Ngay cả tôi là thư ký riêng mà trước nay chỉ có đến nhà ông được một lần thôi đấy. Mà cũng chỉ là đến lấy hộ ông một thứ đồ quan trọng mà ông đã quên không mang theo. Nhà riêng của ông thì có lẽ duy nhất chỉ có những phụ nữ giao thiệp thân mật với ông được tự do ra vào thôi. Chứ tôi thì đã chỉ có thể đứng từ xa mà bồn chồn suy đoán mà thôi.”
Nói xong, Goto khẽ thở dài. Như bày tỏ thái độ cam chịu đối với những người phụ nữ đã có quan hệ mật thiết với Tokai.
“Càng ngày anh ấy càng gầy yếu đi trông thấy à?” Tôi hỏi.
“Thưa đúng như vậy. Mắt ông trũng sâu xuống và mặt mất sắc trông như tờ giấy. Chân bước lạng quạng không đi đứng đàng hoàng được. Thậm chí tay ông dần dần cũng không còn có thể cầm vững dao mổ nữa. Tất nhiên, đã lâm vào tình trạng không thể làm phẫu thuật gì được. May mắn là có một người trợ thủ giỏi tay nghề tạm thời đảm nhận các ca phẫu thuật thế cho ông, nhưng tình trạng như thế không thể kéo dài mãi được. Tôi đã phải gọi điện thoại đến các nơi mà hủy bỏ tất cả các cuộc hẹn đã đặt trước, và thực chất là phòng mạch gần như sắp phải đóng cửa. Thế rồi cũng đến lúc tiên sinh ngừng xuất hiện. Lúc đó là khoảng cuối tháng 10. Tôi đã gọi điện thoại đến nhà riêng của ông nhưng không ai nhấc máy. Suốt hai ngày liền tôi không làm sao liên lạc được. Tôi có được giao giữ một chìa khóa căn hộ của tiên sinh nên đến sáng ngày thứ ba, tôi đã phải sử dụng để mở cửa vào phòng của ông. Thực ra thì không nên làm như vậy, nhưng dù gì đi nữa tôi cũng đã lo lắng đến không thể chịu đựng nổi nữa.”
Anh ta nói tiếp, “Khi tôi mở cửa thì có một mùi kinh khủng trong phòng. Sàn nhà vương vãi đủ thứ khắp nơi. Quần áo cởi ra vất đấy. Từ đồ bộ đến cà vạt đến cả đồ lót nữa. Trông có vẻ như nhà đã không được dọn dẹp trong nhiều tháng rồi. Các cửa sổ đóng kín khiến không khí tù đọng. Và tiên sinh nằm trên giường im lìm không động đậy.”
Người thanh niên như gắng nhớ lại khung cảnh đó một hồi. Anh nhắm mắt lại rồi khẽ lắc đầu.
“Nhác trông thì thấy như tiên sinh đã không còn sống nữa. Tim tôi chừng như ngừng đập trong giây lát. Nhưng không phải vậy. Ông quay khuôn mặt gầy đét xanh xao về phía tôi và mở mắt nhìn. Ông nhìn tôi, thỉnh thoảng lại chớp mắt. Tuy rất yếu ớt nhưng ông cũng đang hít thở khó nhọc. Nhưng chỉ nằm im lìm đắp chăn lên cổ chẳng cử động chút nào. Tôi lên tiếng gọi nhưng ông không tỏ phản ứng gì. Đôi môi khô khốc mím chặt, như thể đã bị khâu lại với nhau. Râu ông đã mọc dài ra. Tôi đành đi mở cửa sổ cho thoáng khí trong phòng. Có vẻ như không có hành động gì phải làm khẩn cấp, mà thấy ông dường như cũng không có vẻ đau đớn gì, nên tôi quyết định dọn dẹp căn phòng trước đã. Bởi trông bề bộn bê bối quá mà.
“Tôi thu nhặt quần áo vương vãi lên, thứ gì bỏ giặt được thì cho vào máy giặt, những thứ cần giặt khô thì cho vào túi để mang ra tiệm giặt. Giật nắp cho thoát nước tù đọng lại rồi cọ rửa bồn tắm. Chất bẩn trong nước vạch thành vết thẳng trên thành bồn, chứng tỏ nước tắm đã tù đọng lại rất lâu rồi. Là điều không thể có đối với tiên sinh vốn là người ưa sạch sẽ. Hóa ra là ông đã từ chối cả việc người ta tới dọn dẹp nhà cửa định kỳ. Tất cả đồ đạc đều phủ đầy bụi trắng. Nhưng đáng ngạc nhiên là hầu như không có bụi bẩn trong bồn rửa chén bát, trông tình trạng rất sạch sẽ. Có nghĩa là nhà bếp đã không được sử dụng bao nhiêu trong một thời gian dài. Chỉ có một đống chai nước khoáng nằm lăn lóc, ngoài ra không có dấu hiệu của bất cứ thức ăn gì đã được dùng ở đó cả. Mở tủ lạnh ra xem thì có mùi kinh khủng khó tả nổi.
“Thức ăn để trong tủ lạnh đã hư thối cả rồi. Đậu phụ, rau, trái cây, sữa, bánh mì, giăm-bông, tất cả các thứ. Tôi dồn trọn chúng vào một túi rác nhựa lớn, mang xuống chỗ để rác dưới tầng hầm của tòa chúng-cư.”
Người thanh niên cầm tách cà phê espresso đã cạn lên tay, vừa xoay vòng vừa nhìn đăm đăm vào đấy. Sau đó, anh ta nhìn lên và nói,
“Tôi nghĩ là đã phải mất hơn ba tiếng đồng hồ mới dọn cho căn phòng trở lại được như trước. Trong thời gian đó, các cửa sổ được mở toang, nên mùi hôi cũng bay mất gần hết. Thế nhưng tiên sinh thì vẫn không mở miệng. Ông chỉ đưa mắt nhìn dõi theo tôi đang di chuyển quanh phòng. Đôi mắt ông trông to và sáng hơn bình thường nhiều, như bù vào phần gầy ốm của thân người. Nhưng hoàn toàn không thấy có cảm xúc gì trong đôi mắt đó cả. Đôi mắt đó đang nhìn tôi, nhưng thực sự chẳng nhìn gì ráo. Nói thế nào nhỉ, giống như ống kính của máy ảnh tự động được lắp đặt để chiếu chuẩn vào một thứ gì đó đang chuyển động, sao cho chỉ chú mục theo dõi một vật thể nào đó mà thôi. Mà vật thể đó có là tôi, hay tôi đang làm gì ở đấy thì sao cũng được, chẳng quan trọng gì đối với tiên sinh cả. Ánh mắt đó quá đỗi buồn bã. Cả đời này, tôi sẽ không bao giờ quên được ánh mắt ấy.
“Sau đó, tôi đã dùng một chiếc dao cạo điện để cạo râu cho tiên sinh. Lau mặt ông bằng khăn ướt nữa. Ông chẳng kháng cự chút nào. Cứ để mặc cho tôi làm gì thì làm. Sau đó tôi gọi cho bác sĩ chuyên trị cho ông. Nghe tôi giải thích tình hình xong, bác sĩ ấy đã đến ngay lập tức. Rồi khám bệnh và làm một xét nghiệm đơn giản. Trong thời gian đó, Tokai tiên sinh vẫn hoàn toàn không nói gì cả. Ông chỉ nhìn đăm đăm vào chúng tôi với đôi mắt trống rỗng vô cảm.
“Tôi không biết phải nói như thế nào, có lẽ biểu hiện thế này không thích hợp, nhưng lúc đó tiên sinh trông không còn giống người sống nữa. Mà như là một người đã bị chôn sống dưới đất, không được ăn uống gì cả đến nỗi đáng lẽ phải trở thành xác ướp, thế nhưng vẫn không rũ bỏ được nợ trần, không thể trở thành xác ướp hoàn toàn được, nên đã bò lên mặt đất trở lại. Tôi đã có cảm giác như thế. Tôi hiểu đó là một biểu hiện ghê gớm, nhưng quả thật lúc đó tôi đã cảm thấy đúng như thế đấy. Linh hồn thì đã mất tiêu rồi. Không có hy vọng quay trở lại nữa. Thế mà chỉ có các cơ quan trong thân thể là không thể từ bỏ được mà cứ tiếp tục vận động một cách độc lập. Cảm giác của tôi là như thế.”
Người thanh niên lắc đầu vài lần rồi nói. “Xin ông tha lỗi. Có vẻ tôi đã làm mất quá nhiều thời gian rồi. Xin sẽ nói ngắn gọn. Nói đơn giản thì Bác sĩ Tokai có lẽ đã mắc chứng chán ăn sao đó. Ông hầu như không ăn gì, mà chỉ uống nước cầm hơi mà thôi. Mà không, chính xác thì không hẳn là chứng chán ăn. Như ông Tanimura biết đấy, bị chứng chán ăn thì hầu hết là phụ nữ trẻ. Mục đích là gầy bớt để đẹp lên nên bớt ăn dần đi, thế rồi việc giảm cân nghiễm nhiên lại hóa thành mục đích chính, khiến họ dần dần hầu như không ăn gì cả. Nói một cách cực đoan thì hoàn toàn không trọng lượng lại là lý tưởng của những phụ nữ ấy. Vì vậy, chuyện một người đàn ông trung niên phát chứng chán ăn ấy thì rất khó xảy ra. Thế mà trong trường hợp của Bác sĩ Tokai thì đó lại chính xác là hiện tượng hiếm có ấy đã xảy ra. Tất nhiên, chẳng phải tiên sinh đã làm thế vì mục đích làm đẹp như những phụ nữ kia. Thiển nghĩ lý do tại sao ông ngừng ăn là vì, đúng theo nghĩa đen, thức ăn đã không thể nuốt trôi qua cổ họng được nữa.”
“Vì tình yêu à?” tôi nói.
“Có lẽ là gần như thế đấy,” Goto nói. “Hoặc cũng có thể do mong muốn đưa bản thân đến gần tình trạng không trọng lượng. Có thể tiên sinh đã muốn chính mình thành hư-vô quách đi. Chứ nếu không thế thì, cơn đau đớn vì đói thì làm thế nào mà người bình thường có thể chịu đựng cho nổi. Có thể niềm vui sướng khi nhục thể tiến gần đến hư-vô đã thắng được cơn đau đớn vì đói. Cũng giống như phụ nữ trẻ bị ám ảnh bởi chứng chán ăn đang giảm cân dần dần có lẽ cảm thấy được như thế.”
Tôi thử tưởng tượng cảnh Tokai nằm trên giường, gầy còm hốc hác như một xác ướp, mà ôm ấp một mối yêu thương tràn ngập trong lòng. Thế nhưng tất cả những gì tôi có thể nghĩ ra được chỉ là hình ảnh anh ấy vui tươi, khỏe mạnh, sành ăn và trang phục thanh lịch mà thôi.
“Bác sĩ tiêm chất dinh dưỡng cho tiên sinh, gọi y tá chuẩn bị ống truyền nhỏ giọt IV cho ông. Thế nhưng tôi nghĩ tiêm chất dinh dưỡng thì liều lượng chẳng bao nhiêu, hay truyền nhỏ giọt thì tiên sinh cũng có thể gỡ ra dễ dàng nếu muốn. Mà tôi cũng không thể trông chừng bên giường bệnh suốt ngày đêm được. Cho dù tôi có ép ông ăn gì đó, ông cũng sẽ nôn ra ngay. Có ép ông nhập viện mà ông không muốn thì tôi làm sao mà lôi ông đi được. Vào thời điểm đó, Tokai tiên sinh đã từ bỏ ý chí tiếp tục sống mà quyết tâm đưa mình tiếp-cận hư-vô rồi. Người xung quanh có tiêm chất dinh dưỡng vào bao nhiêu đi nữa, cũng chẳng làm sao mà chận đứng luồng lũ ấy được. Mọi người chỉ còn có thể bó tay ngồi nhìn cơn đói ăn mòn dần cơ thể tiên sinh mà thôi. Những ngày đau lòng ấy cứ thế mà tiếp tục. Biết là phải làm gì đấy, nhưng thực tế thì tôi chẳng làm gì được cả. Điều cứu rỗi duy nhất, nếu có thể gọi như vậy, chỉ là có vẻ tiên sinh hầu như không đau đớn gì mấy. Ít nhất thì những ngày đó mắt tôi đã không hề thấy ông tỏ vẻ đau đớn gì cả. Mỗi ngày, tôi đến nhà ông, kiểm thư từ, quét dọn, và ngồi cạnh giường ông nằm mà nói chuyện này nọ với ông. Báo cáo công việc, chuyện thời sự, vân vân. Nhưng hẳn là tiên sinh không nghe được lời nào. Mà cũng chẳng tỏ lộ chút phản ứng gì. Ngay cả có ý thức hay không cũng không biết. Ông chỉ nằm im lìm, nhìn đăm đăm vào mặt tôi với đôi mắt mở to nhưng vô cảm. Đôi mắt trong suốt đến kỳ dị. Đến như tôi có thể nhìn xuyên thấu qua phía bên kia.”
“Có chuyện gì xảy ra giữa anh ấy và người phụ nữ kia sao chứ?” tôi hỏi. “Tôi nghe chính anh ấy nói rằng anh có mối quan hệ rất sâu đậm với một phụ nữ đã có chồng có con.”
“Đúng thế. Tiên sinh đã lâm vào quan hệ sâu đậm với người phụ nữ ấy từ lâu rồi. Và không còn chỉ là chuyện giao du vui đùa dễ dãi thường có trước đây nữa. Có vẻ như đã có chuyện gì đấy nghiêm trọng xảy ra với người phụ nữ ấy rồi. Và vì thế mà tiên sinh dường như đã mất đi ý chí để sống. Tôi đã cố gắng gọi điện thoại đến nhà của người phụ nữ ấy. Nhưng chỉ được người chồng bắt máy. Tôi nói, ‘Xin được nói chuyện với bà nhà về cuộc hẹn khám bệnh.’ Ông ta bảo rằng bà ấy đã không còn ở đấy nữa. Tôi ướm hỏi xem gọi đến đâu thì có thể nói chuyện được với bà, nhưng người chồng chỉ lạnh lùng nói là không biết, và dập tắt máy ngay.”
Anh ta lại im lặng một lúc rồi nói,
“Nói ngắn gọn thì sau đó tôi đã tìm ra được chỗ cô ấy. Cô ấy đã bỏ chồng bỏ con và bỏ nhà đi sống với một người đàn ông khác rồi.”
Tôi bỗng không nói nên lời nào được trong giây lát. Lúc đầu, tôi choáng váng không sao nắm bắt được mạch lạc của câu chuyện. Một hồi sau mới nói, “Thế nghĩa là, cả chồng cô ta lẫn anh Tokai đều bị cô ta bỏ cả à?”
“Nói đơn giản là như thế đấy,” người thanh niên miễn cưỡng nói. Rồi hơi nhíu mày mà tiếp, “Cô ấy đã có thêm người đàn ông thứ ba. Chi tiết tỉ mỉ thì tôi không biết, nhưng có vẻ là một chàng trai trẻ tuổi hơn cô ấy. Chỉ là ý kiến cá nhân thôi nhưng tôi ngờ rằng chàng kia có lẽ chẳng phải là loại đàn ông đáng được khen ngợi gì. Cô ấy đã bỏ nhà trốn đi cùng chàng ta. Có vẻ như ông Tokai chẳng qua chỉ là một phiến đá thuận tiện để cô ấy dẫm lên mà bước tới đó thôi. Và có vẻ đã lợi dụng được rất hiệu quả! Có bằng chứng cho thấy tiên sinh đã đổ rất nhiều tiền của vào người phụ nữ ấy. Khi kiểm tra các khoản tiền gửi ngân hàng và các khoản thanh toán bằng thẻ tín dụng của ông, tôi đã thấy có những luân chuyển bất thường với số tiền lớn. Có lẽ đã được chi cho những món quà đắt tiền gì đấy. Hoặc cũng có thể đã là những khoản tiền cho mượn. Không còn chứng cớ gì rõ ràng về việc tiền ấy đã được sử dụng như thế nào, và các chi tiết khác cũng không rõ, nhưng dù sao, tổng số tiền đã rút ra trong khoảng thời gian ngắn đó vẫn là một số tiền rất lớn.”
Tôi thở dài não nề. “Thế thì anh ấy hẳn đã khốn khổ lắm nhỉ.”
Người thanh niên gật đầu. “Tôi nghĩ ví dụ, nếu người phụ nữ kia nói: ‘Rốt cuộc, tôi không thể bỏ chồng con được. Vì thế tôi muốn dứt tuyệt mối quan hệ với anh ở đây‘ mà chia tay với tiên sinh thì ông còn có thể chịu đựng nổi. Bởi thấy như ông đã thực lòng yêu thương cô ấy hơn bao giờ hết, nên tất nhiên nghe thế thì hẳn là thất vọng sâu đậm, nhưng chắc là đâu đến nỗi phải tự dồn mình vào chỗ chết! Giá mà chuyện tiến hành có lý lẽ như thế, thì cho dù có rơi xuống hố thất vọng sâu đến đâu đi nữa, hẳn tiên sinh cũng có thể đứng lên lại được, một thời gian sau. Thế nhưng sự xuất hiện của người đàn ông thứ ba, và sự thực là ông đã bị lợi dụng quá tồi tệ, có lẽ đã là một đòn quá nặng đánh vào tâm khảm của tiên sinh.”
Tôi im lặng lắng nghe.
“Khi chết, tiên sinh chỉ còn cân nặng chừng 35 ký”, người thanh niên nói. “Chứ bình thường thì đã nặng hơn 70 ký, tức là trọng lượng đã giảm mất đi quá một nửa rồi. Xương sườn đã nhô ra như những dải đá trên bãi biển khi thủy triều rút đi. Đến nỗi ai cũng phải ngoảnh mặt đi không dám nhìn. Khiến tôi nhớ lại hình dáng gầy đét suy nhược cực độ của những tù nhân người Do Thái vừa được giải cứu khỏi trại tập trung của Đức Quốc xã trong một bộ phim tài liệu đã xem ngày xưa.”
Trại tập trung! Vâng, trong một ý nghĩa nào đó, Tokai đã có dự tưởng rất đúng. Bởi anh ấy đã thổ lộ: dạo gần đây tôi đã suy nghĩ rất nhiều về mình chính xác là cái thứ gì?
Người thanh niên nói tiếp, “Về mặt y học, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết là do suy tim đấy. Tim đã mất khả năng bơm máu. Thế nhưng theo tôi thì chính lòng yêu thương đã đưa ông đến cái chết. Đúng nghĩa đen của ‘căn bệnh ái tình‘ đấy. Tôi đã gọi đến cô ấy rất nhiều lần, giải thích tình hình và năn nỉ cô ấy. Quả thật là đã quỳ gối cúi đầu mà van xin cô ấy. Dù chỉ một lần thôi cũng được, xin cô đến gặp ông Tokai giúp cho. Cứ thế này thì tiên sinh chắc chắn không còn sống được bao lâu nữa. Thế nhưng cô ấy đã không đến. Tất nhiên, tôi không kỳ vọng đến mức tiên sinh nhìn thấy cô ấy trước mắt thì sống lại được từ mấp mé cõi chết. Tiên sinh đã quyết tâm sẽ chết rồi mà. Tuy nhiên, biết đâu điều gì đó kỳ diệu như phép lạ lại xảy ra. Hoặc tiên sinh có thể được chết đi với một tâm tình thanh thản hơn. Mà ngược lại, cũng có thể sự xuất hiện của cô ấy lại chỉ làm tiên sinh bấn loạn mà thôi. Có thể lại càng khiến trái tim ông đau khổ thêm nữa. Tôi không biết thế nào là đúng. Thành thật mà nói thì toàn là những điều tôi không hiểu được về sự kiện này. Nhưng có một điều duy nhất tôi hiểu ra. Đó là: Yêu thương thái quá đến nỗi thức ăn không trôi xuống khỏi cổ họng được, vì vậy mà thực tế bỏ cả mạng sống của mình, thì trên thế giới này chưa hề có người nào cả. Ông Tanimura có nghĩ như thế không?”
Tôi đồng ý. Đúng là chuyện đó thì tôi chưa bao giờ nghe nói. Theo nghĩa đó thì Bác sĩ Tokai hẳn đã là một người đặc biệt rồi. Nghe tôi nói như thế, người thanh niên Goto đưa hai bàn tay ôm mặt khóc lặng lẽ một lúc. Có lẽ anh ta thực sự hết lòng thương kính Bác sĩ Tokai. Tôi muốn an ủi anh ta, nhưng thực tế đã không thể làm gì được. Một lát sau, anh ngừng khóc, rút trong túi quần ra một khăn tay trắng sạch mà lau nước mắt.
“Xin ông tha lỗi đã phô ra cử chỉ đáng chán ngấy.”
Tôi nói rằng khóc vì người nào đó thì không đáng chán ngấy đâu. Nhất là khóc cho một người quan trọng đối với mình, đã mất đi. Goto cảm ơn tôi. “Xin cảm ơn ông. Ông nói cho những lời ấy giúp tôi được cứu rỗi đôi phần.”
Anh ta lấy từ dưới gầm bàn ra một bao đựng vợt squash trao cho tôi. Bên trong bao là một cây vợt, sản phẩm mới của Black Knight, là một loại hàng cao cấp.
“Tôi nhận giữ cho ông Tokai đấy. Đặt mua qua thư đặt hàng trước rồi, nhưng khi hàng đến nơi thì tiên sinh đã không còn khí lực để chơi squash nữa. Tiên sinh đã dặn tôi tặng cho ông Tanimura đấy. Gần cuối đời, có lúc như thể ông đột nhiên tỉnh lại, mà dặn dò tôi một số điều cần phải làm. Cây vợt này là một trong số đó. Xin ông dùng cho.”
Tôi cảm ơn anh ta và cầm lấy cây vợt. Rồi hỏi xem phòng mạch thì ra sao.
“Thưa ông, đang đóng cửa tạm thời, nhưng tôi nghĩ sớm muộn gì cũng sẽ dẹp bỏ, hoặc bán đi như một căn nhà trống không,” anh ta nói. “Đương nhiên là còn có công tác bàn giao cho người kế tục, nên tôi còn có thể giúp việc trong một thời gian, nhưng sau đó ra sao thì chưa quyết định. Mà tôi cũng cần chỉnh đốn lại tâm trí một chút. Hiện tại thì tôi vẫn còn trong trạng thái không thể suy nghĩ tỉnh táo được.”
Tôi mong rằng người thanh niên ấy sẽ hồi phục sau cú sốc nặng nề ấy và sau này có được một cuộc sống thành công. Lúc chia tay, anh ta nói:
“Thưa ông Tanimura, có vẻ thế này thì mặt dày mày dạng quá, nhưng xin nhờ ông một điều. Thế nào cũng xin ông nhớ đến Tokai tiên sinh mãi mãi giùm cho. Tiên sinh đã là người có trái tim thuần khiết vô hạn. Mà tôi nghĩ điều duy nhất chúng ta có thể làm được cho người đã khuất, thì chỉ còn là tưởng nhớ người ấy càng lâu dài càng tốt. Thế nhưng điều đó nói thì dễ hơn làm nhiều. Điều tôi mong ước như thế chẳng phải là đối với người nào cũng được cả.”
“Đúng vậy,” tôi nói. Tưởng nhớ dài lâu về người đã khuất chẳng dễ như người ta vẫn tưởng. Hãy cố gắng tưởng nhớ đến anh ấy nhiều nhất có thể. Tôi đã hứa với Goto như thế. Trái tim của Bác sĩ Tokai có thực sự thuần khiết vô hạn hay không thì tôi khó mà phán định được, nhưng chắc chắn rằng anh ấy, ở một khía cạnh nào đó, đã là một nhân vật khác với người thường, và tưởng nhớ đến anh ấy hẳn là một điều có ý nghĩa.
Sau đó chúng tôi bắt tay nhau và chia tay.
Cũng vì lý do đó mà tôi viết ra những dòng này đây để đừng quên Bác sĩ Tokai. Đối với tôi, để lại bằng văn chương là phương cách hiệu quả nhất để khỏi quên điều gì đó. Họ tên và địa điểm đã được thay đổi đôi chút để không gây phiền nhiễu cho những người liên hệ, nhưng bản thân các sự kiện thì gần chính xác như thực tế đã xảy ra. Tôi cầu mong người bạn trẻ Goto sẽ đọc được những dòng này ở đâu đó.
Còn một điều nữa mà tôi nhớ rất rõ về Bác sĩ Tokai. Bây giờ thì tôi không thể nhớ lại được rằng điều này đã xảy ra như thế là từ dòng chuyện vãn nào, nhưng có lần, anh ấy đã nói với tôi một quan điểm về phụ nữ nói chung.
Ý kiến cá nhân của Tokai là tất cả phụ nữ từ khi sinh ra đã có sẵn một cơ quan độc lập đặc biệt, để nói dối. Nói dối ở đâu và như thế nào thì khác biệt đôi chút theo từng người. Nhưng tất cả phụ nữ đều chắc chắn có nói dối vào lúc nào đó ở đâu đó, và nói dối về những điều quan trọng. Tất nhiên cũng có nói dối về những điều không quan trọng, nhưng đáng nói hơn là, họ không ngần ngại nói dối vào những điểm quan trọng nhất. Mà trong lúc đó, hầu hết phụ nữ không thay đổi một chút nét mặt hay giọng nói nào. Bởi vì chẳng phải là người phụ nữ ấy, mà chính là cơ quan độc lập trong người ấy tự tiện thi hành việc nói dối. Chính vì thế mà việc nói dối chắc chắn không làm tổn thương lương tâm cao đẹp của họ, hoặc làm phiền giấc ngủ yên bình của họ — ngoại trừ những trường hợp ngoại lệ đặc biệt —.
Giọng điệu của anh lúc ấy quả quyết mạnh mẽ đặc biệt so với lệ thường, vì thế mà tôi nhớ rất rõ lần đó. Về cơ bản thì tôi cũng phải đồng ý với anh Tokai, tuy có lẽ vẫn có những hàm ý cụ thể chứa đựng trong đó có thể khác đi đôi phần. Nghĩa là anh ấy và tôi đã đi theo những lộ trình leo núi riêng lẻ khác nhau, tuy trong lòng chẳng vui thích gì, mà lên đến cùng một đỉnh núi.
Khi đối mặt với cái chết của mình, chắc hẳn anh ấy đã xác nhận, tuy chẳng vui mừng gì, rằng quan điểm đó của mình là đúng. Không cần phải nói, tôi cảm thấy vô cùng thương tiếc Bác sĩ Tokai. Tận đáy lòng, tôi thương xót cái chết của anh ấy. Chắc chắn việc anh bỏ ăn đến chết đói, đã là một quyết tâm cực kỳ khó khăn. Nỗi đau khổ cả về thể xác lẫn tinh thần của anh ấy đều vượt quá mức tưởng tượng. Nhưng đồng thời, theo một nghĩa nào đó, tôi cũng không khỏi ghen tị với việc anh ấy có thể yêu thương một người phụ nữ —bất kể người ấy là loại phụ nữ nào— sâu đậm đến mức vì tuyệt vọng mà muốn vất bỏ ngay cả sinh mệnh của mình. Trong khi, nếu anh ấy muốn, thì vẫn có thể tiếp tục cuộc sống kỹ xảo của mình như từ trước đến nay, mà vượt qua khỏi tình cảnh đó. Anh ấy vẫn có thể tiếp tục giao du thoải mái với nhiều phụ nữ cùng lúc, nhâm nhi ly rượu vang Pinot Noir ngon ngọt, chơi bản “My Way” trên chiếc đại dương cầm trong phòng khách, và vui hưởng cuộc tình sướng thỏa ở một góc khuất trong thành phố. Thế mà anh ấy lại rơi vào tình yêu thống thiết đến nỗi thức ăn còn không sao nuốt qua khỏi cổ họng được, mắt phải nhìn thấy quang cảnh chưa từng thấy bao giờ, vì thế mà ra nông nỗi bị dồn vào cái chết của chính mình. Mượn lời người thanh niên Goto thì, anh đã tự đưa mình dần đến hư vô. Cho anh Tokai, cuộc đời như thế nào mới là hạnh phúc, là đích thực, thì tôi không thể phán đoán được. Đoạn đường định mệnh của Bác sĩ Tokai từ tháng 9 đến tháng 11 năm ấy chứa đựng đầy những điều không thể hiểu, đối với tôi, cũng như đối với người thanh niên Goto kia.
Tôi vẫn tiếp tục chơi squash, nhưng đã đổi sang phòng tập khác sau khi Tokai qua đời, một phần cũng vì tôi đã chuyển nhà. Tại phòng tập thể thao mới, tôi thường chơi squash với một đối thủ là nhân viên chuyên nghiệp. Tốn tiền đấy, nhưng có thoải mái hơn thật. Tôi hầu như không sử dụng cây vợt mà Bác sĩ Tokai đã để lại cho tôi. Cũng vì hơi quá nhẹ đối với tôi. Mà khi nắm cây vợt ấy trong tay, cảm giác quá nhẹ ấy khiến tôi không khỏi nghĩ đến thân xác suy yếu tiều tụy của anh.
“Khi trái tim cô rung động thì trái tim tôi cũng bị lôi kéo mà rung động theo. Giống như hai chiếc thuyền buộc vào nhau bằng một sợi dây cáp. Dù có muốn cắt dây cũng chẳng có dao nào đủ lớn đủ sắc để cắt cho đứt được.“
Về sau, chúng tôi nghĩ rằng anh ấy đã buộc nhầm thuyền rồi. Thế nhưng, có thể nói quả quyết dễ dàng như vậy được không nào? Tôi nghĩ rằng, giống như người phụ nữ ấy (có lẽ) đã sử dụng cơ quan độc lập của mình để nói dối, chính Bác sĩ Tokai, tuy tất nhiên ý nghĩa có đôi phần khác biệt đi nữa, cũng đã sử dụng cơ quan độc lập của mình để yêu thương. Đó là một hiệu ứng ngoài quy luật mà bản thân anh ấy không thể cưỡng lại được. Sau khi chuyện đã xong xuôi rồi, người nào khác nghĩ về việc họ đã làm thì có thể dễ dàng mà nhăn mặt chỉ trích hay lắc đầu ngao ngán. Thế nhưng cuộc đời của chúng ta, nếu không có những cơ quan độc lập như thế can thiệp vào mà nâng lên đỉnh cao, hay đẩy xuống vực sâu, làm cho trái tim mê muội, làm cho mắt thấy huyễn mộng đẹp đẽ, có khi đưa cả đến chỗ chết nữa, thì đời người chắc chắn trở thành ảm đạm nhạt nhẽo quá đỗi. Hoặc đời người có lẽ chung cuộc chỉ đơn thuần là một chuỗi la liệt toàn những kỹ xảo.
Tất nhiên, không có cách nào để biết Tokai đã nghĩ gì hay đã nhập tâm điều gì bên bờ vực cõi chết mà chính anh đã chọn. Tuy nhiên, ngay cả khi đang đau đớn khổ não tột cùng như thế, anh ấy dường như đã có lại đầy đủ ý thức, cho dù chỉ trong phút chốc đi nữa, để trăn trối rằng anh muốn để lại cây vợt squash chưa hề sử dụng ấy cho tôi. Hoặc cũng có thể anh ấy đã gửi gắm vào đấy một lời nhắn nhủ nào đó. Có khi đến gần cuối cuộc đời, anh đã thấy ra thứ gì đó gần như là giải đáp cho vấn nạn: mình là cái thứ người gì? Và Bác sĩ Tokai có thể đã muốn truyền đạt đến tôi điều đó. Tôi cảm nghĩ như thế.
Phạm Vũ Thịnh dịch
Sydney 02/01/2023
Chú thích:
*Gon-Chūnagon Atsutada : là Fujiwara no Atsutada (藤原敦忠, 906 –943), làm chức Chūnagon cận thần của Thiên hoàng Nhật Bản thời Heian, nổi tiếng về thơ ca “waka” và giao du lãng mạn. Bài ca được nhắc đến trong truyện cũng là một trong Hyakunin Isshu – 100 bài waka cổ điển hay nhất, được truyền tụng mãi cho đến nay:
逢ひ見ての後の心にくらぶれば
昔は物を思はざりけり
aimite no nochi no kokoro ni kurabureba
mukashi wa mono o omowazarikeri
(Shūi Wakashū 12:710)
Nguyên tác của truyện dịch này là truyện thứ 3 trong tuyển tập “Onna no inai Otokotachi” (Đàn ông không có Đàn bà) của Murakami Haruki, xuất bản ở Nhật năm 2014.