Giang Hiếu
Xung quanh tuyệt đối yên lặng khi vị tù trưởng bộ lạc người Ovahimba – một sắc dân bản địa cổ xưa tại Lục địa Đen châu Phi – đang cởi trói cho một thiếu nữ, rồi vẽ bằng tro trắng lên vầng trán ngây thơ những ký tự bí hiểm, và nói: “Từ giờ trở đi mày đã thành đàn bà thực sự rồi. Đi mà kiếm chồng đi!”. Tiếp theo sau đó là một hình ảnh khác, khiến nhà thám hiểm 56 tuổi người Đức Georg Kirner ngập tràn sợ hãi: vị thầy lang của bộ lạc nhổ 4 chiếc răng cửa hàm dưới của thiếu nữ, mà cô bé nhẫn nại không hề rên đau lấy một tiếng.
Ngay từ hồi trẻ, nhà thám hiểm G.Kirner, gốc Bavaria, đã bị lôi cuốn bởi những phong tục kỳ lạ của các bộ lạc người châu Phi. Tuy xuất thân là nhà doanh nghiệp nhưng ông thường nghỉ phép tại Lục địa Đen. Một lần, Kirner nghe tới một địa danh hầu như đã bị quên lãng nằm ở vùng biên giới giữa Namibia và Angola, cách biệt với nền văn minh, có một quần thể chừng 5 ngàn người vẫn còn tồn tại. “Dân châu Phi gọi họ là “người Vàng”, do họ thường bôi lên người thứ phấn vàng đặc trưng – Georg Kirner kể – Tôi nghe nói họ có một tập tục cúng đất rất kỳ thú và tôi muốn được mục kích tận mắt”. Ông liền nghỉ phép không lương và bay tới thủ đô Windhoek của Namibia: “Phải có người dẫn đường mới giúp tôi tìm ra sắc người Vàng này, bởi họ ngụ cách Windhoek khoảng một ngàn cây số về phía bắc, trong vùng “Opula” – có nghĩa là “nơi rừng sâu núi thẳm”. Đầu tiên, G.Kirner và người dẫn đường cùng với người phiên dịch sử dụng xe hơi thuê. Ba ngày sau, họ chuyển qua 2 cưỡi lừa nhằm lần theo dấu vết của sắc dân người Vàng quá ít ỏi ấy.
“Tôi như chợt rơi vào thời kỳ đồ đá. Mọi người ở đấy sống trong những căn lều trộn đất sét với phân bò phơi khô. Họ sống chủ yếu bằng chăn nuôi. Uống sữa cùng thức ăn chủ yếu là củ mài – ẩn dưới những lớp đất cằn cỗi”, nhà thám hiểm cho biết. Trước khi G.Kirner được phép sống giữa đám người Vàng trọn 3 tháng, ông phải có những cuộc nói chuyện dai dẳng với “Người giữ mưa của bộ lạc”, tức viên tù trưởng tối cao. “Những món quà mà tôi chở từ Windhoek tới, những bao muối và các loại tân dược bình thường nhất – cuối cùng đã thuyết phục được vị thủ lĩnh của tộc người Vàng”, G.Kirner kể tiếp.
Nhưng điều bí mật nhất là sắc người Vàng từ đâu đến? Hiển nhiên họ không phải là dân châu Phi “thuần túy”, bởi họ không có những nét đặc trưng truyền thống của người da đen. Nhiều nhà nhân chủng học cho rằng: người Vàng có xuất xứ từ vương quốc cổ xưa của hoàng hậu Swabia, hành trình về phía tây nam để tìm vàng. Còn người Vàng thì lại tin rằng chính người ngoài hành tinh đã tạo ra đất nước họ. Do 7 năm nay trong vùng này không có lấy một giọt mưa nên bộ lạc người Vàng Ovahimba đinh ninh rằng những thế lực độc ác đã xua đuổi vị thần Mucuru Thần Phong lưu – của họ.
“Sau đó viên tù trưởng kể cho tôi về lễ cúng đất sẽ được tổ chức vào rằm tháng tới – G.Kirner tiếp tục – Và chỉ có giới thành viên trong bộ lạc mới được tham dự”. Còn nếu vị thương gia từ tận nước Đức xa xôi tới muốn có mặt thì trước hết ông phải làm lễ biến mình thành người Vàng đã. “Trong thời gian cử hành cái lễ độc đáo này, vị già làng đưa cho tôi cặp mắt dê sống. Bao tử tôi muốn lộn mửa, nhưng cuối cùng cũng tiêu hóa được chúng.”
Khi thiếu nhi trong bộ lạc sắp làm lễ trưởng thành theo tín ngưỡng, chúng được gửi ra đồng cùng với các đàn gia súc trong thời gian một kỳ trăng tròn. Chỉ có tù trưởng – già làng thầy lang tới thăm và dạy chúng cách làm thuốc chữa bệnh, cũng như cách chăn dắt súc vật. Sau đó là lễ trưởng thành như với thiếu nữ kể trên. Lúc này mọi nam thanh nữ tú được công nhận là những “thành viên chính thức” của bộ lạc người Ovahimba.
Xung quanh khu vực người Vàng sinh sống, người ta đã tìm thấy vàng và kim cương. Những tay “thợ săn đầu người” man rợ đã mò đến đây, đốt phá lều của dân Ovahimba và đầu độc nguồn nước của họ bằng hóa chất diệt cỏ DDT cực mạnh, nhằm mục đích chiếm lấy những mỏ kim loại quý nằm dưới bàn chân của người Vàng bao đời nay. Nếu tình hình cứ tiếp tục như vậy, bộ lạc người Ovahimba dần dà sẽ lâm vào cảnh tuyệt chủng…
(Theo Der Spiegel)
