———————————————-
Nguồn: Marking the Victory in Ancient Greece của Lucia Nováková và Romana Šályová
———————————————-
Trong tiếng Anh thì từ Trophy được dùng để chỉ một vật tương trưng được trao cho người chiến thắng một cuộc thi nào đó. Từ này có nguồn gốc từ “Στροφή” (google dịch bảo thế còn không viết sang bảng chữ ABC phổ thông sẽ là “tropê”) trong tiếng Hy Lạp với hàm nghĩa chỉ “thời điểm xoay chuyển” trong một trận đánh.
Từ “tropê” đấy chúng ta có Tropaion chính là những biểu tượng được dựng nên ngoài chiến trường để đánh dấu thắng lợi quân sự của người Hy Lạp. Thường thì Tropaion luôn có nhiều ý nghĩa hơn là “Ê tụi bây! Tụi tau thắng ở đây nè!”, chúng còn mang luôn ý nghĩa tôn giáo: Tropaion còn được dùng để cảm ơn sự giúp đỡ của một vị thần bảo hộ nào đó. Phong tục dựng Tropaion được cho là có nguồn gốc từ Hy Lạp rồi lan tỏa ra các quốc gia lân cận. Bản thân người La Mã bắt đầu sử dụng Tropaion của chính họ vào tầm thế kỷ thứ 3 TCN. Tuy nhiên hiện chưa có bằng chứng nào khẳng định được chính xác thời điểm người Hy Lạp bắt đầu dựng Tropaion sau khi thắng trận nhưng có lẽ là rơi vào tấm thế kỷ thứ 8 TCN do dân Sparta khởi xướng.
Tropaion thường có hình dạng người. Ở dạng đơn giản nhất, nó là một đoạn gỗ bắt hình chữ thập rồi người ta treo áo giáp và vũ khí tịch thu từ phe bại trận lên để trang trí. Người ta thường cố tạo dáng cho giống một chiến binh hoặc vị thần nào đó. Ngoài tropaion thì phe thắng vẫn hay thực hiện thêm các “thủ tục” khác để ghi công. Thường thì họ sẽ mang vũ khí phe bại trận đến làm lễ tại các đền thờ để cúng, rồi sau khi chiến tranh kết thúc họ sẽ dựng các tượng đài trong các thành phố hoặc gần đền thờ để chốt luôn chiến thắng. Về vị trí dựng Tropaion, có 2 nơi phổ biến là vị trí xảy ra giao tranh đầu tiên và nơi đội hình Hoplite địch bắt đầu quay lưng bỏ chạy.
Về bản chất, Tropaion chỉ mang tính chất tạm thời (do làm từ các vật liệu dễ bị phân hủy), bản thân người Hy Lạp còn có phong tục là không được đụng chạm vào Tropaion ngoài chiến trường nên việc sửa chữa tropaion cũng bị cấm luôn. Việc Tropaion dần dần bị phá hủy bởi các yếu tố tự nhiên là điều mà mọi người đều phải chấp nhận. Tuy nhiên, đến chiến tranh Hy Lạp – Ba Tư (tầm thế kỷ 5 TCN) thì tư duy này bắt đầu thay đổi: người Hy Lạp cho rằng chiến thắng trước quân Ba Tư không thể được đánh dấu bằng các “tượng đài” dễ bị phá hủy như vậy, họ cần một cái gì đó bền vững hơn. Do đó, họ bắt đầu dựng nên các tropaion bằng đồng hoặc đá sau khi tropaion gốc bắt đầu xuống cấp. Từ đây, tropaion băt đầu có thêm mục đích là để truyền cảm hứng cho thế hệ tương lai. Hình dáng tropaion bắt đầu trở nên phong phú hơn, giờ đây nó có thể là một cái tòa nhà, một bức tượng, một bức tranh. Vị trí của nó cũng thay đổi: không nhất thiết phải ở chiến trường, giờ đây tropaion có thể được dựng lên ở dọc các con đường lớn, đỉnh đồi – cơ bản là chỗ nào dễ thấy, nhiều người qua lại thì người ta cứ dựng tropaion ở đó
