Chào mừng các bạn đến với chuyên mục Thành Ngữ Tiếng Anh của Dịch thuật Lightway. Mình là Kim Lưu. Hồi thập niên 1930 có một ca khúc rất nổi tiếng ở Mỹ tên là “Brother, Can You Spare a Dime?”. Ca khúc này dành cho những người thất nghiệp, vì hồi đó Mỹ đang trong cơn Đại Khủng Hoảng.
A dime nghĩa là một số tiền nhỏ, trị giá tầm 1/10 đôla,không mua được gì nhiều. Nhưng đó là câu chuyện của thập niên 30, ngày nay dime có nghĩa là ranh giới giữa có ăn và chết đói.
Nền kinh tế Mỹ đã giàu lên rất nhiều, nhưng nhiều công nhân vẫn e sợ mất việc làm mỗi khi công ty của họ tái cơ cấu. Người Mỹ có nhiều cách nói đặc biệt mô tả những rắc rối trong chuyện làm ăn, kinh tế. Giới doanh nhân thường nói feel the pinch (quẫn bách), hoặc up against it (sa lầy), hoặc trong những tình huống tồi tệ thì họ nói have to throw in the towel (bỏ cuộc). Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu ba thành ngữ trên.
Feel the pinch – lâm cơn quẫn bách
A pinch tức là áp lực đè nặng. Thành ngữ To feel the pinch ý nói bạn đang phải chịu áp lực nặng nề liên quan tới tiền bạc.
Feel the pinch đã được dùng từ thế kỷ 16. William Shakespeare từng viết một cụm từ rất gần nghĩa với từ này trong vở kịch Vua Lear.
Vua Lear nói rằng he would accept neccessity’s sharp pinch (chấp nhận một hoàn cảnh ngặt nghèo). Tức là ông sẽ phải làm một điều gì đó mà không có những phương tiện mà ông vẫn thường có.
Về sau, tạp chí Times of London cũng dùng thành ngữ này mô tả thời gian khủng hoảng của nền kinh tế vào thập niên 1860. Tờ báo viết so much money have been spent… All class felt the pinch (Tiền đã tiêu gần hết… mọi tầng lớp đều cảm thấy quẫn bách)
Up against it – sa lầy
Tệ hơn feel the pinch là up against it, nghĩa là sa lầy, dùng để nói khi công việc làm ăn của bạn đang bị muôn vàn khó khăn bủa vây.
James Rogers, một chuyên gia ngôn ngữ, nói rằng chữ it trong thành ngữ này để chỉ những khó khăn nói chúng. Ông cho biết câu thành ngữ trở nên nổi tiếng tại Mỹ và Canada vào cuối thế kỷ thứ 19. Nhà văn George Ade dùng câu này trong cuốn sách có tựa Artie của ông. Ông viết I saw I was up against it (Tôi cảm thấy mình đã sa lầy [trong những khó khăn])
- Monkeys around và những thành ngữ về khỉ
- Thành ngữ tiếng Anh về côn trùng, a bee in your bonnet
- Tục ngữ tiếng Anh về tình yêu
Throw in the towel – Giương cờ trắng
Đôi lúc việc kinh doanh của bạn sa lầy (up against it) nên bạn phải giương cờ trắng – throw in the towel, tức là chấp nhận thất bại hoặc đầu hàng.
Chuyên gia ngôn ngữ Charles Funk cho biết cuốn từ điển tiếng lóng Slang Dictionary xuất bản năm 1874 giải thích thành ngữ này bắt nguồn từ bộ môn Boxing, hay đấu võ đài. Trong bộ môn này, các võ sĩ thường lau mồ hôi bằng một cái khăn, và khi anh ta ném cái khăn đi thì đó biểu hiện của sự đầu hàng, chấp nhận thất bại.
Trên thực tế thì ít khi có doanh nghiệp nào chịu giương cờ trắng, hay ném cái khăn – throw in the towel để đầu hàng. Thường thì họ cải tổ để cải thiện mọi thứ.
