Theo Martin Turner, cử nhân Văn học và Ngôn ngữ Anh, Đại học Oxford
Lỗi từ vựng (lexical error) nghĩa là sử dụng sai từ, hay viết sai từ bằng một cách nào đó. “Le foi” trong ngôn ngữ viết tiếng Pháp là một lỗi từ vựng, bởi nó phải là “la foi” mới đúng.
Cùng chuyên mục:
Best và most khác nhau thế nào
All Right và Alright khác nhau thế nào?
Cosmos và Universe khác nhau thế nào
Lỗi ngữ nghĩa (semantic error) là nghĩa sai của từ. Nó có thể được dựa trên lỗi từ vựng: chẳng hạn, trong ngôn ngữ nói tiếng Pháp, “le foie” nghĩa là gan, “la foi” là đức tin, và “une fois” là vào một dịp nào đó; ngoại trừ giới tính của mạo từ, chúng đều có phát âm giống nhau. Tôi chắc kèo ai đó ở đâu đó đã tạo ra một câu chuyện hài dựa trên nghĩa bị hiểu sai khi “le” được sử dụng thay “la” rồi đó.
Một lỗi từ vựng dễ bắt gặp khác, và có khả năng gây nhiều hậu quả hơn, là khi người nói tiếng Anh phát âm “l’amour” (tình yêu trong tiếng Pháp) thành “la mort” (cái chết trong tiếng Pháp), bởi lẽ hai âm vị này không khác nhau trong tiếng Anh.
Một lỗi ngữ nghĩa có thể xảy ra do việc xây dựng câu bị sai, mặc dù nhiều người nghe sẽ tự động chỉnh sửa sự sai đó. “I ain’t done nothing” trong ngôn ngữ nói tiếng Anh được dễ dàng hiểu là sự phủ nhận tội lỗi, nhưng nếu xét chi li thì nó lại là lời thú nhận tội lỗi mới đúng, vì phủ định của phủ định nghĩa là khẳng định trong ngữ pháp tiếng Anh quy chuẩn.
Thêm đó, một lỗi ngữ nghĩa cũng có thể xảy ra do trí nhớ bị lag tạm thời. Giáo sư Spooner từng nổi tiếng vì lối nói nhịu của ông (spoonerism). Vào một ngày đẹp trời, ông ấy được cho là đã nói “các anh đã bmỏ lmỡ tất cả các bài giảng thần bí của tôi” (you have hissed all my mystery lectures), trong khi chủ đích của ông phải là “các anh đã bỏ lỡ tất cả các bài giảng lịch sử của tôi” (you have missed all my history lectures). Trong một dịp khác, vào cuối bài thuyết giảng, ông ấy được cho là đã nói “trong bài giảng của tôi, tất cả các đề cập đến Archimedes đáng lẽ nên được dành cho Thánh Paul mới phải”.
Trong dịch thuật, một lỗi ngữ nghĩa phổ biến xảy ra khi người dịch non kinh nghiệm tra nghĩa của một từ rồi dùng nó để dịch một từ khác. Mặc dù từ được dịch có chính xác về mặt từ vựng, nhưng nó lại mang một nghĩa khác trong ngữ cảnh đó. (*ví dụ, “blessed” trong tiếng Anh vừa có nghĩa thần thánh, thiêng liêng; vừa là một từ chửi thề).
Một lỗi ngữ nghĩa không nhất thiết sẽ dẫn đến việc hiểu nhầm: có thể câu nói chỉ đơn giản là vô nghĩa bởi vì lỗi ngữ nghĩa đó mà thôi.
