Khúc III
Khúc 3 mở đầu bằng những dòng chữ khắc trên cổng vào Hỏa ngục. Dante không thực sự hiểu được ý nghĩa những dòng chữ ấy và xin Virgil giải thích. Rồi hai nhà thơ tiến vào bên trong và thấy những cảnh tượng và âm thanh đầu tiên của Hỏa ngục. Dante kinh hãi bởi những linh hồn đang phải chịu đau khổ, ngày đêm kêu than không ngớt. Virgil chỉ cho Dante biết nhưng vong hồn đó là những ai.
Họ cũng thấy Charon là người đưa đò của Hỏa ngục, chuyên chở vong hồn người chết qua Cửu Tuyền.
Khúc III
VƯỢT QUA TA LÀ VÀO CÕI THẢM SẦU
VƯỢT QUA TA LÀ KHỔ ĐAU BẤT TẬN
VƯỢT QUA TA LẠC GIỮA CHỐN VONG THÂN
đấng tạo hóa bởi công bình thúc giục
tác tạo ta bằng thần lực cao siêu,
bằng trí huệ, bằng tình yêu nguyên thủy
Trước ta, chỉ hư vô vĩnh cửu,
Ta hằng hữu cho đến muôn đời
bớ chúng sinh vào đây đừng hi vọng.
Tôi đọc thấy những dòng mông lung ấy
Viết trên cổng dẫn vào chốn âm ty;
Bèn hỏi: “Thầy ơi, nghĩa là gì?”
Là người đi trước ngài liền đáp:
“Đây là nơi phải trút hết nghi ngờ
Phải gỡ bỏ mọi điều hèn nhát.”
Đã đến rồi nơi ta nói cùng con,
Nơi sẽ thấy những linh hồn thống khổ
Vì trí khôn chẳng làm sự tốt lành
Ngài nắm đôi tay tôi ân cần
Nét hiền hòa tinh thần tôi thêm vững
Rồi dẫn tôi vào những điều bí mật.
Ở nơi đây tiếng rên xiết kêu gào
Vang vọng giữa bầu trời không ánh sao,
Vừa bước vào tôi xót thương nhòa lệ.
Mọi thứ tiếng, mọi phương ngữ trên đời,
Kêu thống thiết những ngôn từ đau khổ,
Giọng u sầu chen tiếng những bàn tay
Tạo thành một bầu không hỗn độn
Quay mòng mòng muôn kiếp giữa tối tăm
Như cát bụi cuộn trào trong bão tố.
Trong đầu tôi niềm kinh sợ ngập tràn,
Nói: “Thầy ơi con đang nghe gì vậy?
Họ là ai sao khổ sở lắm thay?”
Ngài bèn đáp: “Nỗi nhục hình này
Đày đọa linh hồn của những ai
Sống ba phải, không hiền không ác
Lẫn trong chúng, bọn thiên thần hèn nhát
không phản nghịch, cũng không đặt niềm tin
nơi Chúa Trời, chỉ giữ mình ích kỉ.
Chốn thiên đường chẳng vương điều nhơ nhuốc;
đã đuổi chúng xuống vực thẳm tối tăm,
nơi sự dữ cũng không màng tiếp đón.”
Tôi lại nói: “Còn thứ gì đè nặng
khiến bọn họ phải gặng tiếng kêu la?
Ngài bèn đáp: “ta vắn tắt thế này:
Những kẻ đây đã không còn được chết
nhưng phải sống đời thấp kém mù lòa
mà thèm muốn được vào thân phận khác.
Tiếng tăm chúng trần gian đều quên lãng;
Đấng công bình, thương xót cũng chẳng màng.
Thôi kệ chúng, ta lơ đãng đi thôi.”
Đến gần hơn tôi thấy một ngọn cờ
bay phần phật lao nhanh như vũ bão.
Tôi tưởng như chẳng dừng lại chút nào.
Theo phía sau một đoàn người tít tắp
Chen chúc nhau tôi dường không tin nổi
Rằng Tử Thần lại quá đỗi bội thu
Tôi nhận ra từ trong ấy vài người,
Kìa lại thấy vong hồn kẻ ấy
Kẻ đớn hèn thoái thác việc được giao.
Ngay lập tức tôi hiểu rõ sự tình;
Đoàn người này rặt những kẻ đáng khinh,
Cả với Chúa lẫn kẻ người thù địch.
Xem bọn chúng sống vật vờ cõi thế
Giờ phải bước đi cơ thể lõa lồ
Ruồi trâu ong độc tha hồ chích đâm
Bọn côn trùng rạch cho máu chảy ra
Lẫn với lệ chan hòa trên chân bước
Để sâu trùng kinh tởm nó thâu gom
Tôi lại thấy phía sau bọn người ấy
Một đám đông đầy ắp cạnh bờ sông;
Tôi lại hỏi: “Thầy ơi xin cho biết
Họ là ai và phải chịu luật nào
Mà vội vã chen nhau sang bến,
Giữa trời đêm chập choạng con thấy đây.
Ngài đáp rằng: “Chừng nào chúng ta đến
Bến thảm sầu của sông Acheron,
Mọi vấn đề ngọn ngành con sẽ tỏ.
Tôi hổ thẹn cúi gằm nhìn mặt đất
Sợ nói thêm nhỡ làm phật ý ngài,
Nên nín lặng cho tới mãi bờ sông
Kìa trên dòng một con thuyền lướt tới,
Kẻ chèo thuyền tóc bạc trắng, gầm vang:
“Khốn khổ thay đám linh hồn đồi bại!
Đừng có mong được thấy lại Thiên Đàng:
Mau theo ta đến một bờ bến khác,
nơi đêm đen, băng giá, lửa muôn đời
Còn ngươi hỡi linh hồn đang sống,
hãy lùi xa khỏi đám thây ma này.”
Khi thấy tôi chẳng mảy may di động,
Lão tiếp lời: “Còn không về bến khác,
bằng đường khác mà sang được đến bờ.
Một con thuyền nhẹ hơn sẽ chở ngươi.”
Người hướng đạo: “Charon, xin nguôi giận!
Đây được phép tận trên cõi cao xanh
Nơi ý muốn thi hành ngay chớ cãi.”
Đành nín lặng Charon miệng rậm râu,
kẻ lái đò của đầm sâu tăm tối,
có đôi mắt những vòng lửa luân hồi.
Còn chúng vong hồn loã lồ kiệt quệ
biến sắc mặt và nghiến răng tê tái,
khi nghe Charon đay nghiến nặng nề;
Chúng nguyền rủa song thân cùng Thiên Chúa;
cả loài người cùng thời đại, quê hương;
cả phút thụ thai, cả lúc lâm bồn.
Rồi tất cả tụ nhau thành một đám,
than van dọc bờ sông điêu tàn,
nơi chờ đón kẻ nào khinh mạn Chúa.
Quỷ Cheron, đôi mắt rực than hồng,
tay ra hiệu dồn lên thuyền hết thảy,
giáng mái chèo quất kẻ nào chậm chân.
Ví như thể, lá rụng giữa mùa thu,
từng chiếc một chỉ còn cành khô trụi
cúi xuống nhìn mặt đất xác lá bay.
Những hạt giống hung ác của Adam
từng tên một từ bờ sông đi xuống,
như chim muông nghe mãnh điểu gọi bầy.
Rồi họ biến mất trên dòng sông tăm tối.
Trước khi thuyền tới được bờ bên kia,
bờ bên đây người lại chen nghịt rồi,
“Con trai hỡi,” thầy nhân ái bảo tôi,
“kẻ nào chết trong cơn thịnh nộ Chúa,
Từ mọi miền sẽ tụ cả tại đây.
Vượt qua sông chúng sẽ phải vội vàng
vì án phạt cõi trời năng thôi thúc,
để sợ hãi biến thành nỗi khát khao.
Kẻ công chính không vào con đường này;
Nên có lẽ lời Charon khi nãy,
giờ đây con đã hiểu nghĩa là gì.”
Lời vừa dứt, bỗng mặt đất tối tăm
Dấy một cơn địa chấn dữ dội
Nhớ lại tôi còn vã mồ hôi
Đất toạc ra bùng lên cơn giông tố
Từ bầu giáng xuống tia sét đỏ
Toàn thân tôi choáng ngợp rụng rời Và tôi bất tỉnh, mê man, rơi xuống.
