Hãy tự tin chơi chữ, ngay cả trong những câu chuyện nghiêm túc. Chọn những từ mà tác giả trung bình hay tránh, nhưng người đọc trung bình có thể hiểu.
Cũng giống như thợ gốm nặn bình, tác giả tạo ra thế giới ngôn từ. Trên thực tế thì những nhà thơ tiếng Anh sớm nhất được gọi là shaper, tức là những nghệ sĩ nhào nặn con chữ để tạo ra câu chuyện, như cách mà Thượng Đế, Đấng Tạo Dựng, tạo ra thiên đường và trần thế.
Nhà văn giỏi thì luôn biết cách chơi chữ, ngay cả khi chủ đề là về cái chết.
“Do not go gentle into that good night,” nhà thơ Dylan Thomas viết về giờ hấp hối của cha ông, “Rage, rage against the dying of the light.”
Chơi chữ về cái chết có vẻ kỳ cục, nhưng nhà văn vẫn tìm được cách kết nối chúng. Để diễn tả sự đau buồn, ông đã có một cách chơi chữ rất tế nhị: gentle thay cho gently, night vần với light, và lặp lại từ rage. Đoạn sau trong bài thơ này, tác giả thậm chí còn nói “grave men, near death, who see with blinding sight.” Nghĩa kép củ từ grave men dẫn thẳng đến cụm từ nói ngược blinding sight.
Các nhà báo là những người rất giỏi chơi chữ, rất biết cách nói lên nhiều điều chỉ bằng một vài từ tiêu đề. Ta hãy xem thử một tiêu đề báo chí này về cuộc chiến trang Iraq: Jumbilant mod mauls four dead Americans.
Các sự kiện được tường thuật trong bài báo rất đau lòng: thường dân Iraq tấn công quan chức an ninh Mỹ, thiêu chết họ trong xe, đánh và chặt xác họ, kéo lê họ trên đường, rồi treo xác lên cầu – tất cả đám đông đứng xem reo hò. Trước sự tàn báo ấy, nhà báo đã rất tế nhị khi đặt tiêu đề bài báo để gợi tới nội dung bên trong. Ông dùng phép điệp ngữ với phụ âm đầu (b và m) để cho những từ nhấn mạnh và tương phản như jubilant và dead. Jubilant là một từ được chọn rất khéo, từ này phát xuất từ động từ tiếng La Tinh, nghĩa là reo hò mừng vui.
Những từ như mod, dead, và Americans rất thường xuất hiện trên báo chí. Mauls là một động từ lạ, có lẽ ta sẽ chỉ thấy trong một câu chuyện một con chó nào đó cắn trẻ con. Nhưng Jbilant là một từ nổi bật, ai cũng có thể hiểu, nhưng hiếm khi dùng trên mặt báo.
Các nhà báo thường luôn có gắng kiếm chế từ vựng với suy nghĩ rằng họ sợ người đọc phổ thông không hiểu những gì được nói. Những từ mơ hồ cần phải đặt trong ngữ cảnh có thể hiểu được. Nhưng ta nên biết rằng khả năng hiểu từ vựng của một người đọc báo thông thường luôn rộng hơn vốn từ vựng của một nhà báo. Vậy nên, ai biết chọn từ chuẩn xác và thú vị thì sẽ lôi kéo được sự chú ý của độc giả, và được đánh giá cao.
Kelley Benham của tờ St. Petersburg Times là một cây bút như thế:
When they heard the screams, no one suspected the rooster
Dechardonae Gaines, 2, was toddling down the sidewalk Monday lugging her Easy Bake Oven when she became the victim in one of the weirder animal attack cases police can recall.
Các chọn từ của tác giả mang lại sức sống cho câu chuyện có vẻ hình sự, một con gà tấn công bé gái. Scream là từ mà chúng ta thường thấy, nhưng rooster thì không. Cả hai từ toddling và lugging đều là những từ phổ biến với người đọc thông thường, nhưng ít thấy trên báo chí.
Benham còn sử dụng nhiều từ khác quen thuộc với độc giả, nhưng ít thấy trên báo: ventured, belly, pummeling, freaking, swatted, backhandded, shuffled, latched on, hammered, crowing, flip-flops, shucked, bobbed, skitttered, và sandspurs.
Vốn từ vựng của người đọc rộng lớn như hồ, còn các nhà báo thì chỉ giới hạn từ vựng như cái ao. Vậy vấn đề là đừng sợ độc giả không hiểu từ bạn dùng, mà hãy cố gắng dùng từ hợp lý và thú vị.