Vào ngày 5 tháng 3 vừa rồi, trong mục Blog của New York Times có bài viết của cây bút Jazmine Hughes:
“Recently, at an IRL party — that is, a party that takes place ‘in real life,’ as opposed to where I generally live, which is on the Internet — a guest asked a friend and I how we met.”
Câu văn trên mắc một lỗi văn phạm khá phổ biến mà tôi đã nghe và thấy nhiều. Đó là người ta dùng đại từ “I”, trong khi đúng ra phải là “me”.
Ngay cả tổng thống Barack Obama cũng có lúc nhầm lẫn giữa I và me. Trong bài phát biểu vào ngày 7/11/2008, ông nói về việc được mời tới thăm Nhà Trắng: “Well, President Bush graciously invited Michelle and I to — to meet with him and First Lady Laura Bush.”
Trong bài viết này, dịch thuật Lightway sẽ hướng dẫn các bạn một số nguyên tắc căn bản về sử dụng đại từ tiếng Anh cho chuẩn.
Quy tắc dành cho đại từ đóng vai trò túc từ (Object pronoun)
Tiếng Anh có tám subject pronouns: I, he, she, you, it, we, và they. Subject pronouns đóng vai trò chủ ngữ trong câu, ta còn gọi là đại từ nhân xưng. Và tương ứng với mỗi subject pronoun ta sẽ có một object pronouns, những đại từ đóng vai trò túc từ: She gave the book to me. Trong câu này, me là một túc từ, đối tượng của động từ.
Người ta thường nhầm lẫn giữa subject pronoun và object pronoun khi trong câu có hai túc từ.
Chẳng hạn: President Obama gave an award to my brother and me. Trong câu này ta dễ dàng nhận thấy cần phải có object pronoun vì có sự xuất hiện của giới từ to.
Nhưng một số câu lại không có giới từ, vậy nên sẽ khó phát hiện hơn: Obama asked my brother and me some questions. Câu này vẫn cần object pronoun me.
Tuy nhiên, nhiều người có thể sẽ nói thành: Obama asked my brother and I some questions. Và một câu như vậy là sai về mặt văn phạm, vì I không phải object pronoun.
Gợi ý của Biên Tập:
Hobson’s choice và những cách diễn đạt về sự lựa chọn
Đơn giản hóa cách dùng tiếng Anh
Tại sao người ta hay nói I thay vì me
Lý do người ta hay nhẫm lẫn giữa I và me có lẽ là do từ bé chúng ta hay được dạy là hãy lịch sự. Khi ta nhắc đến bản thân và một người khác trong cùng một câu, thì ta sẽ nói tới người ta trước, rồi mới tới mình.
Chẳng hạn, bạn có thể được dạy là hãy nói My brother and I went to White House, chứ không nên nói I and my brother …. Tuy không sai nhưng thiếu lịch sự khi đặt mình lên trước người khác.
Vậy nên, như một thói quen, mỗi khi xuất hiện hai đối tượng ở vị trí túc từ trong câu thì người ta hay có sẵn tiềm thức là someone and I. họ không để ý là cụm từ này sai về mặt văn phạm, nó chỉ nghe lịch sự mà thôi.
Một cách lý giải khác về sự hay nhầm lẫn này đến từ một bài báo đăng trên tờ New York Times năm 2009, có nhan đề The I’s Have It.
Cây bút Patricia T. O’Conner và Stewart Kellerman cho rằng người ta rất hay chỉnh những đứa trẻ dùng me thay vì I, và những đứa trẻ đó lớn lên vẫn cứ dùng I dù nó sai. Họ giải thích đây là một hiện tượng ngôn ngữ học, gọi là hypercorrection.
Trở lại với Ms. Hughes, bữa tiệc của bà và blog New York Times. Câu văn của bà cần phải được viết lại là a gues asked a friend and me how we met. Và bài báo đã được sửa lỗi văn phạm này sau khi được phản ánh lỗi sai ấy.
Một cách đơn giản để kiểm tra xem có dùng đúng đại từ không đó là hãy loại bỏ đối tượng thứ hai. Các bạn hãy nhủ trong đầu A guest asked me how we met, hoặc A guest asked a friend how we met. Và như thế bạn sẽ nhận ra ngay chỗ đó cần phải dùng đại từ.
