Hãy luôn bắt đầu một câu bằng chủ ngữ và động từ, còn bao nhiêu yếu tố phụ khác thì nối vào bên phải. Khi đó thì dù câu của bạn có dài đi chăng nữa thì vẫn rõ ràng vì đã có chủ ngữ và động từ ở đầu câu làm tham chiếu.
Để sử dụng công cụ này thì bạn hãy tưởng tượng mỗi câu văn được in trên một tờ giấy rộng mênh mông, bạn cứ thoải mái chắp nối về phía bên phải. Trong tiếng Anh, câu văn viết từ trái qua phải. Hãy hình dung thế này: nhà báo viết một câu dẫn gồm chủ ngữ và động từ ở đầu câu, sau đó lần lượt thêm vào các yếu tố phụ. Bao nhiêu tùy thích, tạo thành một loại câu mà người ta gọi là “right-branching sentence.”
Ta hãy xem một câu ví dụ sau đây, trích trong một bài báo đăng trên The New York Times của nhà báo Lydia Polgreen.
Rebels seized control of Cap Haitien, Haiti’s second largest city, on Sunday, meeting little resistance as hundreds of residents cheered, burned the police station, plundered food from port warehouses and looted the airport, which was quickly closed. Police officers and armed supporters of President Jean-Bertrand Aristide fled.
Câu đầu tiên trong đoạn trên dài 47 chữ và liệt kê nhiều hành động và khá phức tạp. Nhưng nhà báo đã kiểm soát được ý nghĩa của câu trên nhờ ba từ đầu tiên: Rebels seized control… Còn bao nhiêu các thành phần khác cứ lần lượt gắn vào phía sau nó: meeting little resistance…, burned the police station, plundered food from…
Hãy hình dung ba từ đầu tiên như mệnh đề chính, như đầu tàu kéo theo cả câu phía sau.
Những cây bút lão luyện có thể dùng cấu trúc cây này để viết hết trang này tới trang khác. Ta hãy xem một đoạn văn của nhà văn John Steinbeck, trích trong cuốn Cannery Row, mô tả thói quen của một nhà khoa học hàng hải tên là Doc:
He didn’t need a clock. He had been working in a tidal pattern so long that he could feel a tide change in his sleep. In the dawn he awakened, looked out through the windshield, and saw that the water was already retreating down the bouldery flat. He drank some hot coffee, ate three sandwiches, and had a quart of beer.
The tide goes out imperceptibly. The boulders show and seem to rise up and the ocean recedes leaving little pools, leaving wet weed and moss and sponge, iridescence and brown and blue and China red. On the bottoms lie the incredible refuse of the sea, shells broken and chipped and bits of skeleton, claws, the whole sea bottom a fantastic cemetery on which the living scamper and scramble.
Các bạn thấy sao? Trong mỗi câu, tác giả luôn đặt chủ ngữ và động từ ngay chỗ mở đầu. Sự mạch lạc và sức kể chuyện luân chuyển trong đoạn văn, từng phần từng phần nối tiếp vào nhau. Và ông tránh dùng cấu trúc đơn điệu bằng cách thay đổi độ dài từng câu.
Chủ ngữ và động từ thường hay bị tách rời trong văn xuôi, vì chúng ta có xu hướng muốn kể lể cho độc giả vài thứ về chủ ngữ trước khi nói tới động từ. Nhưng nếu làm vậy có nguy cơ ta sẽ làm độc giả bị rối:
A bill that would exclude tax income from the assessed value of new homes from the state education funding formula could mean a loss of revenue for Chesapeake County schools.
Trong câu này, có tới 18 từ nằm giữa chủ ngữ Bill và động từ của nó could mean. Đây là một lỗi chết người, và lỗi này rất dễ dẫn tới lỗi sai ngữ pháp.
Nếu nhà văn muốn tạo cảm giác trì hoãn, hoặc gây kịch tích, hoặc muốn độc giả phải đợi và thắc mắc, hay phải lòng vòng khám phá, phải băn khoăn, thì hãy đưa động từ về cuối câu luôn.