Tongue-in-cheek là một kiểu nhận xét hoặc phê bình hài hước, nói một đằng nhưng phải hiểu một kiểu. Trong bài viết này Dịch Thuật Lightway sẽ nói về kiểu nhận xét này trong tiếng Anh. Các bạn sẽ bắt gặp rất thường xuyên trên phim ảnh những câu bông đùa trêu chọc kiểu tongue-in-cheek. Tuy là những nhận xét có tình đùa cợt, nhưng luôn luôn hàm chứa một chân lý hay sự thật nào đó.
A tongue-in-cheek bắt đầu một cách rất nghiêm túc nhưng kết thúc một cách hài hước. Tuy nhiên, phía sau vẻ hài hước của nó lại là một chân lý. Vậy nên, những lời nhận xét tongue-in-cheek thường khiến người ta phải suy nghĩ.
Nhận xét tongue-in-check thường là những lời nhận xét có tính phê bình. Họ nói điều gì đó rất thật, nhưng theo cách hài hước. Trong cuộc sống bạn có thể sẽ gặp rất nhiều kiểu nhận xét tongue-in-cheek mang tính hài hước, nhưng sự thật ẩn trong những lời nhận xét đó không phải lúc nào cũng dễ nhận ra.
Nhà văn Mỹ Mark Twain là một chuyên gia về kiểu nhận xét tongue-in-cheek.
Một nhà văn trào phúng khác là Will Rogers. Ông sinh năm 1879 ở nơi giờ đây là Oklahoma. Ông có một phần là người Cherokee, và được biết đến với biệt hiệu “triết gia cao bồi”.
Khiếu hài hước nhẹ nhàng của Roger giúp ông trở thành một trong những diễn viên được yêu thích nhất thời đó. Trong suốt sự nghiệp dài hơi của mình, Roger làm một thứ một ít. Ông là một diễn viên, cả trong điện ảnh lẫn sân khấu. Ông cũng có một show truyền thanh mỗi tuần, và viết truyện cho các tờ báo.
Dưới đây là một câu nhận xét kiểu tongue-in-cheek của Rogers mà đến nay vẫn rất còn ý nghĩa:
“Everything is changing in America. People are taking the comedians seriously and the politicians as a joke.”
Mọi thứ đang thay đổi ở Mỹ. Người ta xem diễn viên hài thì nghiêm túc còn xem các chính khách như trò đùa.
Bây giờ, tất cả chúng ta biết rằng không ai có thể biết mọi thứ. Nhưng nói như vậy nghe không thú vị hay hài hước lắm. Will Rogers phát biểu chân lý ấy theo kiểu tongue-in-cheek khi ông nói: “Everybody is ignorant only on different subjects.” (Ai cũng dốt nát nếu lạm bàn đủ chuyện).
Nhưng làm thế nào để cho lời nhận xét tongue-in-cheek vừa xoắn não, vừa hài hước, lại vừa chuẩn xác.
Đọc thêm:
On cloud nine nghĩa là gì?
Thành ngữ At sixes and sevens nghĩa là gì
Một số trang web cho rằng cách diễn đạt này có từ thế kỷ 18 ở nước Anh. Một trang nói rằng ban đầu nó là một cách nói khá thẳng thắn để bày tỏ sự không hài lòng hoặc khinh miệt. Đến nay thì nét nghĩa khinh miệt đã biến mất, chỉ còn lại là một câu nói hài hước. Câu nói hài hước là khi bạn nói ngược lại với những gì thực sự định nói, thường là nói đùa.
Một trang web khác cho rằng người ta có thể thè lưỡi ra ngoài má để cố gắng nhịn cười.
Đối với những nhận xét tongue-in-cheek thì bạn không nên nhìn vào nghĩa đen của nó. Vì những lời nhận xét hài hước châm biếm thì luôn luôn nói một đằng nhưng phải hiểu một kiểu.
Tổng thống John F. Kenedy từng có một phát biểu nổi tiếng trong bữa tối mừng giải Nobel lần thứ 49.
Ông nói: “I think this is the most extraordinary collection of talent, of human knowledge, that has ever been gathered together at the White House … with the possible exception of when (former President) Thomas Jefferson dined alone.” (Tôi nghĩ đây là bộ sưu tập tuyệt vời nhất về tài năng, về tri thức nhân loại, từng được trưng bày tại Nhà Trắng… với trường hợp ngoại lệ là khi tổng thống Thomas Jefferson ăn tối một mình.”
