Chúng ta thấy có rất nhiều ca khúc sử dụng các thể điều kiện. Câu điều kiện cho ta biết một điều gì đó chỉ đúng khi có một điều khác đúng. Vậy nên, người ta thường dùng câu điều kiện để nói về ước muốn, hy vọng, hoặc những nuối tiếc.
Trong ca khúc All the way ca sĩ nhạc Jazz cổ điển người Mỹ Billie Holiday hát về tình yêu. Cô dùng từ unless để tạo câu điều kiện.
When somebody loves you
It’s no good unless he loves you all the way
Từ unless nghĩa là “trừ khi” (= if not). It’s no good unless they love you all the way – Không tốt đâu trừ khi họ yêu mọi thứ của em. Ý của cô ca sĩ là sự lãng mạn thì không tốt nếu người đàn ông không yêu bạn một cách trọn vẹn.
Dịch thuật Lightway đã có một số bài viết nói về thể điều kiện trong tiếng Anh với từ if. Chẳng hạn, ta có ví dụ: If I practice enough, I can speak English (Nếu học đủ siêng thì tôi có thể nói tiếng Anh).
Nhưng trong bài viết hôm nay, chúng ta hãy nói tới một số từ và cụm từ khác cũng dùng để tạo thể điều kiện trong tiếng Anh.
Về câu điều kiện trong tiếng Anh
Trước tiên, hãy lược lại xem thể điều kiện trong tiếng Anh hoạt động thế nào.
Câu điều kiện có hai phần: Mệnh đề điều kiện (conditional clause) cho ta biết điều kiện, và mệnh đề chính (main clause) cho ta biết kết quả. Ví dụ, If I practice enough là mệnh đề điều kiện, còn I can speak English là mệnh đề chính.
Mệnh đề điều kiện không phải là những câu hoàn chỉnh. Chúng cần một mệnh đề chính để nên trọn vẹn.
Có một vài dạng câu điều kiện. Một số cho ta biết tình huống khả dĩ, tức là có thể xảy ra, như câu nói về việc học tiếng Anh bên trên. Một số nói về những tình huống bất khả thi, tức là không thể xảy ra. Và một số khác nói về những tình huống phi thực tế. Bạn có thể tìm hiểu thêm về câu điều kiện qua series bài viết về thể điều kiện trong tiếng Anh của nhóm dịch thuật tiếng Anh Lightway.
Bây giờ, chúng ta hãy tìm hiểu một số từ và cụm từ tạo câu điều kiện nhé.
Đọc thêm:
Một số quy tắc viết câu tường thuật trong tiếng Anh
Tìm hiểu về đại từ trong tiếng Anh
Unless
Chúng ta hãy nói tới Unless trước.
Trong bài hát của Bilie Holiday bên trên ta có mệnh đề điều kiện unless they love you all the way. Và It’s no good là mệnh đề chính, cho ta biết kết quả của điều kiện trên.
Một số người học tiếng Anh có thói quen dùng hai từ unless và if chung với nhau, viết là unless if. Nhưng cách kết hợp như vậy là không đúng, vì rất tối nghĩa.
Otherwise và or (bằng không…)
Hai từ otherwise và or cũng mang cùng nghĩa với unless. Chúng đều có nghĩa là if not. Vậy thì, unless, or, otherwise và if not về cơ bản có nghĩa như nhau.
Nhưng ngớ rằng or và otherwise còn có những nghĩa khác. Nhưng trong câu điều kiện thì nghĩa của chúng = if not. Ta cùng nghe vài câu hát trong bài Trouble Loves Me qua phần thể hiện của ca sĩ Morrissey.
So, console me
Otherwise hold me
Just when it seems like…
Mệnh đề điều kiện trong đoạn trên là otherwise hold me (nếu không ôm em), còn mệnh đề chính là console me (thì hãy an ủi em).
Để ý mệnh đề điều kiện và mệnh đề chính ở thể mệnh lệnh (imperative form), vậy nên chủ ngữ you đã bị lược bỏ.
Từ otherwise đôi lúc dùng một cấu trúc câu khác trong thể điều kiện. Ví dụ: The plane must be delayed. Otherwise, she would have called. (Máy bay hẳn đã bị trì hoãn. Bằng không thì cô ấy đã gọi rồi.)
Trong câu trên thì các mệnh đề đã được tách thành từng câu. Quan trọng hơn, dù mệnh đề otherwise, she would have called có chứa từ điều kiện, nhưng nó không đưa ra điều kiện. Điều kiện trong câu trên là The plane must be late.
Điều kiện xuất hiện trong những câu hoặc mệnh đề riêng biệt là một đặc điểm thường thấy của từ otherwise và or.
Chúng ta hãy xem một ví dụ với or: Finish your lunch or you can’t play outside.
Ở đây, điều kiện finish your lunch và kết quả You can’t play outside. Bạn thấy rằng mệnh đề chỉ kết quả – không phải mệnh đề điều kiện – có chứa từ chỉ điều kiện or.
In case (Phòng khi…)
Chúng ta hãy nói tới cụm từ in case. Cụm từ này được sử dụng để nói về nững điều chúng ta sẽ làm để chuẩn bị cho một thứ gì đó có thể xảy ra. Chẳng hạn:
I’ll bring an umbrella in case it rains.
Trong câu trên, tôi không biết liệu trời có mưa hay không. Nhưng có khả năng sẽ thế, nên tôi mang theo dù phòng trường hợp trời mưa.
Một câu khác với nghĩa tương tự nhưng dùng if: I’ll bring an umbrella if it rains.
Bạn có nhận ra sự khác biệt giữa hai câu trên không? Trong câu dùng if thì nghĩa là bạn sẽ đợi cho trời mưa đã rồi mới mang dù đi. Còn trong câu dùng in case thì nó nghĩa là bạn mang dù đi trước để phòng khi trường hợp có mưa.
Một cách dùng khác của in case đó là nói về những dấu hiệu báo những gì cần làm trong trường hợp nguy hiểm. Cấu trúc câu của in case trong tình huống nàylà In case of + noun. Ví dụ: In case of emergence, break glass (Trong trường hợp nguy hiểm, hãy đập vỡ kiếng.)
As long as (Miễn là…)
Cụm từ cuối cùng chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài viết hôm nay đó là as long as. Khi bạn bắt đầu một câu điều kiện với as long as thì câu phát biểu ấy sẽ ít mạnh hơn so với dùng if. As long as nghĩa là only if (chỉ khi)
Trong bài hát As long as you love me, ca sĩ nhạc trẻ Justin Bieber hát rằng tình yêu của anh ta có thể sống sót qua bất kỳ khó khăn nào
As long as you love me
We could be starving
We could be homeless
We could be broke
Vì đây là một bài hát nên lời ca không tuân theo cấu trúc câu thông thường. Nhưng trong đoạn trên ta có thể thấy mệnh đề điều kiện là as long as you love me (miễn là em yêu anh). Và, các dòng tiếp theo đều là mệnh đề chính.
Một lưu ý quan trọng về các câu điều kiện đó là bạn có thể chuyển vị trí của mệnh đề chính và mệnh đề điều kiện mà nghĩa của câu không thay đổi.
Chẳng hạn: I’ll bring an umbrella in case it rains nghĩa giống với In case it rains, I’ll bring an umbrella.
Và nếu bạn tìm hiểu thêm về câu điều kiện thì sẽ có rất nhiều cách để bạn diễn tả ý tưởng của mình trong tiếng Anh.
