Thử tưởng tượng bạn đang trong một quán cà phê tại Mỹ. Người phục vụ bước tới và hỏi bạn: Did you want cream for your coffee?
Liệu bạn có bối rối về việc nên trả lời thế nào không? Chàng phục vụ đang muốn nói cái gì? Tại sao anh ta lại dùng thì quá khứ để hỏi bạn did you want…?. Tại sao anh ta không nói Do you want cream for you coffee?
Trong bài học hôm nay, hãy cùng nhóm dịch thuật tiếng Anh thử khám phá bí mật này: tại sao một số người Mỹ dùng thì quá khứ đơn khi họ đang nói về hiện tại.
Ôn lại một chút về thì quá khứ đơn
Thì quá khứ đơn dùng để nói về những hành động hoặc tình huống đã xảy ra trong quá khứ. Những hành động và tình huống ấy đã kết thúc.
Ví dụ, có ai đó hỏi bạn thế này: Did you have a good weekend?. Đây là một câu hỏi ở thì quá khứ đơn, và rõ ràng là người hỏi đang nói tới một ngày cuối tuần gần đây của bạn, một ngày cuối tuần đã trôi qua rồi. Họ có thể hỏi như vậy vào thứ Hai, thứ Ba gì đó, khi gặp lại bạn ở trường hoặc nơi làm việc.
Cách sử dụng quen thuộc và “chính quy” của thì quá khứ đơn là: nói về những hành động hoặc tình huống trong quá khứ. Định nghĩa này đúng trong hầu hết mọi tình huống giao tiếp tiếng Anh.
Đọc thêm: Cách dùng would trong đàm thoại tiếng Anh
Cách nói want và need bằng thì quá khứ đơn
Tuy nhiên, hầu hết không có nghĩa là tất cả. Ta vẫn có một vài ngoại lệ. Ví dụ, trong đối thoại hàng ngày, người Mỹ thường dùng thì quá khứ đơn của động từ want hoặc need để đặt những câu hỏi về hiện tại.
Trở lại với câu chuyện đầu bài. Chúng ta hãy theo dõi tiếp cuộc trò chuyện của người phục vụ và khách:
Server: Did you want cream for your coffee?
PV: Anh muốn dùng kem cho cà phê không?
Customer: No thanks!
Khách: Không, cám ơn!
Server: Did you need more water?
PV: Anh cần thêm nước không?
Customer: Yes, please!
Khách: Vâng, cám ơn.
Trong đoạn đối thoại trên, người phục vụ đã dùng thì quá khứ đơn để đặt câu hỏi. Về mặt văn phạm thì lẽ ra anh ta phải nói Do you want cream for your coffee? Hoặc Do you need more water? Vậy thì tại sao người phục vụ này lại dùng thì quá khứ đơn để hỏi trong tình huống lẽ ra phải dùng thì hiện tại.
Văn hóa và văn phạm
Hai chuyên gia văn phạm Susan Conrad và Douglas Biber cho chúng ta biết rằng khác biệt văn hóa sẽ tạo ra những khác biệt về quy tắc lịch sự. Trong văn hóa Mỹ, nói một cách gián tiếp được xem là lịch sự.
Và một trong những cách nói gián tiếp đó là sử dụng động từ ở thì quá khứ để hỏi về những mong muốn ở hiện tại. Và trong trường hợp này, người Mỹ dùng cấu trúc did + want và did + need để hỏi.
Ngay cả bạn bè thân thiết với nhau người ta cũng hỏi như vậy cho lịch sự. Khi hỏi về những gì mà đối phương muốn làm, người Mỹ sẽ nói Did you want to go to the concert? Chứ không nói Do you want to go to the concert?
Tuy nhiên, để trả lời thì người ta không dùng thì quá khứ. Câu trả lời sẽ dùng thì hiện tại đơn, hiện tại tiếp diễn thông thường, không có gì khác biệt, tùy vào nội dung câu hỏi.
Ta xem lại ví dụ trên: Did you want to go to the concert? Để trả lời câu hỏi này thì người ta có thể sẽ nói: No, I’m watching a movie (dùng thì hiện tại tiếp diễn), hoặc Yes, I’ll go to the concert (dùng thì hiện tại đơn).
Đọc thêm: Sáu điểm khác nhau giữa tiếng Anh-Anh và tiếng Anh-Mỹ
Thì quá khứ đơn với một số động từ khác
Chúng ta đã bắt đầu bài học này bằng câu hỏi: Tại sao một số người Mỹ lại dùng thì quá khứ để nói về hiện tại?
Và qua tìm hiểu, chúng ta thấy rằng người Mỹ nói chung chỉ dùng cách nói như vậy khi hỏi về mong muốnm hoặc ưu tiên hiện tại của ai đó – và thường chỉ dùng với hai động từ want và need.
Nói chung, người Mỹ sẽ không dùng thì quá khứ đơn theo cách này khi họ hỏi thông tin, hay dùng với các động từ khác, như: like, love, prefer v.v.
Bài học này không nhằm cung cấp một điểm văn phạm cần phải ghi nhớ, nhưng là để giới thiệu với bạn rằng có những trường hợp người Mỹ bản xứ sẽ nói kiểu như vậy, chứ không phải luôn tuân theo những định nghĩa văn phạm mà chúng ta đã học.
Và qua bài học này bạn có thể sẽ nhận ra lúc này lúc khác người Mỹ nói chuyện với nhau theo cách ấy, mà trước giờ có thể bạn vẫn nghe nhưng không để ý. Hoặc bạn cũng có thể dùng cách nói này để lịch sử hỏi người ta, hoặc hiểu họ đang hỏi gì nếu họ có hỏi như vậy.
Nhớ rằng: chúng ta đang nói về một cấu trúc văn phạm mà có thể bạn sẽ bắt gặp trong giao tiếp. Nó không tuân theo quy tắc văn phạm thông thường, và chúng tôi không khuyên bạn làm vậy trong các bài thi tiếng Anh đâu nhé.
Và đó là bài học của chúng ta về cách dùng thì quá khứ đơn để hỏi mong muốn của người khác trong tiếng Anh Mỹ. Tụi mình là nhóm dịch thuật Lightway, chuyên nhận dịch tiếng Anh các tài liệu hợp đồng và luận văn, luận án. Chào các bạn. Share bài nếu hữu ích nhé.
