Hãy uốn lưỡi bảy lần trước khi nói
Chúng ta có câu lời nói gió bay – words are weightless sounds in the air. Nhưng chúng lại rất có sức mạnh. Những gì bạn nói có thể tác động rất lớn đến người khác, hoặc đến tình hình thực tế của một sự việc nào đó, nói chung, lời nói có thể ảnh hưởng tới bất kỳ thứ gì.
Vậy nên đôi lúc chúng ta nên tránh những cuộc tranh cãi quá quyết liệt. Khi nổi giận, chúng ta thường nói những điều mà rồi sẽ hối hận.
Có lẽ cơn giận không phải là vấn đề. Ý nghĩa của bạn về tình huống hoặc vấn đề tranh cãi cũng không hoàn toàn là lý do. Nhưng lời thì đã nói ra rồi.
Hay có thể bạn đang có một bí mật nào đó, mà nếu để lộ ra thì bạn thà đi chết còn hơn.
The genie is out of the bottle – Con yêu tinh đã chui ra khỏi lọ
Dù là tình huống nào thì chúng ta ai cũng có lúc nói những lời không nên nói. Và khi lời đã thốt ra khỏi miệng thì không thể thu hồi. Tổn thương đã xảy ra rồi.
Và thành ngữ mà Lightway muốn giới thiệu với các bạn ngày hôm nay là: the genie is out of the bottle – Thần đèn đã được gọi ra.
Genie là gì? Genie tức là yêu tinh, chúng thường sống trong những cây đèn. Nhưng thành ngữ mà chúng ta tìm hiểu ngày hôm nay thì lại nói về cái chai – bottle.
Yêu tinh là một sinh vật huyền bí, biết bùa phép, và chuyên đi phá rối, thường thấy trong các câu chuyện dân gian vùng Trung Đông. Một số chuyên gia ngôn ngữ nói rằng cách diễn đạt này có thể liên quan tới một số câu chuyện cổ từ nhiều thế kỷ trước nói về Aladdin. Aladdin là một thanh niên cao to đẹp trai, anh ta giải phóng một linh vật ra khỏi cái chai, nơi đã giam giữ nó rất lâu. Khi ra ngoài, linh vật này có sức mạnh rất ghê gớm, và cũng rất tinh ranh. Và mọi rắc rối bắt đầu phát sinh từ đó.
Vậy nên, nếu bạn let the genie out of the bottle thì sẽ có những hệ quả không mong muốn sẽ xảy ra sau đó.
Các thành ngữ khác:
Tìm hiểu thành ngữ that train has left the station
Tìm hiểu thành ngữ get back on the horse
Tìm hiểu thành ngữ strike a chord
To let the cat out of the bag
To let the cat out of the bag có ý nghĩa tương tự câu trên. Người ta thường bỏ mèo vào trong túi, hộp, hay cái gì đó tương tự khi mang nó đi đâu đó, và không phải tự nhiên mà người ta làm vậy. Một khi con mèo bị xổng thì nó sẽ đi phá phách lung tung. Cả genie và con mèo cũng rất khó có thể bắt lại được.
Nhưng mà, hai thành ngữ trên nên được sử dụng thế nào? Chúng ta hãy theo dõi một tình huống minh họa như sau.
The politician says she misspoke about her plans to run for president. But the press had already reported on it. The genie was out of the bottle and could not be put back in.
Vị chính trị gia nói rằng bà đã lỡ lời về kế hoạch vận động tranh cử tổng thống. Nhưng báo chí thì đã đăng tải lời bà. Con yêu tinh đã thoát ra khỏi lọ, không thể bắt lại được.
Một ví dụ khác về câu chuyện giữa hai đồng nghiệp
A: Tony really let the cat out of the bag at work today. He told everyone that Mary found another job and was leaving the company next month.
A: Tony thực sự đã “để con mèo xổng ra khỏi túi” (=nói những lời không nên nói) tại văn phòng hôm nay. Anh ta bảo với mọi người rằng Mary đã tìm được một công việc khác và chuẩn bị rời khỏi công ty vào tháng sau.
B: What?? But she hasn’t told management yet!
B: Hả?? Nhưng cô ấy có nói gì với sếp đâu.
A: I know. So, they fired her.
A: Tớ biết. Nhưng họ đuổi việc cô ấy rồi.
B: That’s awful. That means she’ll lose a whole month’s pay.
B: Sợ thật. Tức là cô ấy mất cả tiền lương tháng này.
A: He apologized but there is no putting THAT genie back in the bottle.
A: Anh ta đã xin lỗi, nhưng làm sao có thể bắt con quỷ trở vào chai được nữa (= lời đã nói ra sao có thể thu hồi lại được)
B: I bet Mary would like to put Tony in a bottle.
B: Tớ cá là Mary sẽ tống Tony vào chai.
A: Ha!
Mức độ nặng nhẹ của hai câu thành ngữ
Con quỷ trong chai nguy hiểm hơn nhiều so với con mèo trong túi, và khó bắt lại hơn. Vậy nên, hai câu nói tuy nghĩa giống nhau nhưng mức độ nặng nhẹ khác nhau, không phải lúc nào cũng có thể dùng thay thế và bạn nên cân nhắc.
Chẳng hạn:
Some experts say social media is damaging users, especially children. But the technology and its appeal is here to stay. No one can put that genie back in the bottle.
Một số chuyên gia nói rằng mạng xã hội đang hủy hoại người dùng, nhất là trẻ em. Nhưng công nghệ và những gì nó mang lại thì sẽ không bao giờ biến mất. Không ai có thể nhốt con quỷ lại vào chai.
Và đó là câu chuyện của chúng ta ngày hôm nay. Người Việt mình có câu Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói, đủ thấy cân nhắc khi phát ngôn là rất quan trọng, vì once your let the genie get out of the bottle, no way to recapture it again.
Đây là chuyên mục Thành Ngữ Tiếng Anh của nhóm dịch thuật Lightway. Bạn đang học thành ngữ và những cách diễn đạt phổ biến trong tiếng Anh để nâng cao khả năng ngôn ngữ của mình? Đây chính là nơi cho bạn.
