Năm 1963, tổng thống John Kenedy có một bài diễn văn nổi tiếng tại Đại học American. Trong bài diễn văn, tổng thống có những lời như sau:
Our problems are manmade; therefore, they can be solved by man. And man can be as big as he wants. No problems of human destiny is beyond human beings.
Trong bài viết hôm nay, Dịch thuật Lightway không nói tới các vấn đề toàn cầu, cũng không nói về vận mệnh nhân loại (human destiny), nhưng chúng ta sẽ bàn về một chủ đề thú vị hơn liên quan tới tiếng Anh: những từ chuyển tiếp (transition words).
Transition words (liên từ trong tiếng Anh) là gì?
Transition words là những từ cho ta biết mối quan hệ giữa các ý tưởng trong một đoạn văn, bài nói, hay ngữ cảnh cụ thể. Theo Susan Conrad và Douglas Biber, hai chuyên gia ngôn ngữ, thì các từ chuyển tiếp phổ biến nhất trong các văn bản học thuật.
Những từ chuyển tiếp có nhiều cách sử dụng khác nhau. Chúng có thể trình bày một kết quả, làm rõ một vấn đề, hoặc dẫn một ví dụ. Chúng ta hãy cũng khám phá một số cách dùng cụ thể của chúng.
Trình bày một kết quả
Các từ chuyển tiếp (transition words) dùng để trình bày kết quả mà ta thường gặp là therefore (bởi thể), và thus (vậy nên).
Nếu đọc các báo cáo bạn sẽ thường xuyên bắt gặp hai từ này. Chẳng hạn như trong đoạn văn bên trên có câu:
Our problems are manmade; therefore, they can be solved by man.
Trong câu trên, từ therefore kết nối hai phát biểu: Our problems are manmade và they [our problems] can be solved by man.
Từ therefore khi đặt vào giữa sẽ có nghĩa là vì lý do đó (for that reason) hay bởi vì thế cho nên… (because of that).
Thus mang nghĩa tương tự. Các bài viết học thuật thường dùng từ này để dẫn một kết luận hay tóm tắt. Có thể bạn cũng đã bắt gặp nhiều đoạn văn bắt đầu bằng câu Thus, we conclude that…
Trong trường hợp này thì thus nói tới những ý tưởng hay luận điểm đã được trình bày trước đó trong văn bản. Nói chung, khi dùng thus thì người viết muốn nói rằng lý do tôi đã trình bày hết ở trên rồi, bây giờ là kết luận.
Học văn phạm tiếng Anh với Lightway:
Những mệnh đề tính từ diễn tả thời gian trong tiếng Anh
Quy tắc nhấn trọng âm tiếng Anh
Cách dùng would trong đàm thoại tiếng Anh
Dùng liên từ để nhắc lại hoặc làm rõ một ý tưởng
Có nhiều liên từ người ta dùng để nhắc lại, hoặc làm rõ hơn, một ý tưởng hay vấn đề nào đó. Thường thấy nhất là in other words (nói cách khác), và i.e (=that is: tức là)
Ta hãy cùng xem một ví dụ:
Adverbials can appear at different places in a sentence. In other words, they are movable. (Các phó từ – hay trạng ngữ – có thể đặt ở nhiều vị trí khác nhau trong một câu. Hay nói cách khác, chúng có thể di chuyển).
Trong ví dụ trên thì câu thứ hai lặp lại và làm rõ hơn ý của câu thứ nhất. Nó bổ sung thêm ví dụ để làm rõ vấn đề, với mục đích giúp người nghe dễ nhớ hơn và dễ hiểu hơn.
I.e (= that is) cũng dùng để nhắc lại hoặc làm rõ một ý đã nói trước đó. Người ta thường đặt nó trong ngoặc đơn.
Ví dụ:
Adverbials can appear at different places in a sentence (i.e they are movable) – Các phó từ – hay trạng ngữ – có thể đặt ở nhiều vị trí khác nhau trong một câu (tức là, chúng có thể di chuyển).
Ví dụ trên tương tự với ví dụ đầu tiên, chỉ là cách viết khác nhau.
Bạn thích đọc sách. Giới thiệu bạn cuốn Sự nổi dậy và suy tàn của đế chế thứ ba – William L. Shirer
Sử dụng liên từ để dẫn một ví dụ
Nhóm liên từ trong tiếng Anh cuối cùng mà chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài viết này là các transition words dùng để dẫn một ví dụ. Những từ thường dùng là for example, và for instance.
Ví dụ dưới đây trích từ một bài phát biểu của tổng thống Ronald Reagan trước Liên Hiệp Quốc, năm 1988:
“That is why when human rights progress is made, the United Nations grows stronger-and the United States is glad of it. Following a 2-year effort led by the United States, for example, the U.N. Human Rights Commission took a major step toward ending the double standards and cynicism that had characterized too much of its past.”
Câu thứ hai, tuy hơi dài, cũng cố luận điểm trong câu thứ nhất bằng cách dẫn ra một ví dụ chứng minh. Cách dùng for example này thông dụng cả trong văn viết lẫn văn nói.
Liên từ trong tiếng Anh có thể chuyển chỗ không?
Các liên từ (transitions) mà chúng ta nói tới trong bài này có thể đặt ở các vị trí khác nhau tùy ý người dùng.
Tính có thể di chuyển (movability) là một đặc điểm quan trọng mà người viết tiếng Anh cần phải nắm được.
Ta xem lại ví dụ trên của tổng thống Reagan, ông dùng for example ở giữa câu. Từ đó có thể đặt ở chỗ khác, như đầu câu chẳng hạn:
“For example, following a 2-year effort led by the United States, the U.N. Human Rights Commission took a major step toward ending the double standards and cynicism that had characterized too much of its past.”
Nên sử dụng bao nhiêu liên từ tiếng Anh?
Đừng nên sử dụng quá nhiều liên từ trong bài viết của bạn. Hãy sử dụng chúng một cách hợp lý và cần thiết, đúng nơi đúng chỗ.
Nếu bạn dùng quá nhiều liên từ có thể làm cho người đọc thấy mệt.
Ngoài ra, bạn cũng nên cẩn thận khi dùng các liên từ trong văn nói. Chúng khá trang trọng và lịch sự, nên khi nói chuyện người ta ít dùng, vì nghe cao sang quá.
Đến đây là kết thúc bài học về liên từ tiếng Anh (transition words) của Dịch thuật Lightway. Nếu thấy bài viết hữu ích, chấm sao cho ad nhé.
