Vấn đề rắc rối mà hầu hết chúng ta đều gặp phải, đó là dài dòng không cần thiết. Mở một tạp chí, một cuốn sách, và bạn nhận thấy ngôn ngữ, văn chương của nó phức tạp một cách thừa thãi. Kết quả là chỉ khiến cho người đọc cảm thấy khó hiểu. Họ thắc mắc tại sao không đơn giản hóa cách dùng tiếng Anh.
Những nhà lãnh đạo doanh nghiệp nói rằng sự truyền đạt một cách rõ ràng, ngắn gọn, sẽ khiến khách hàng hài lòng và cảm thấy vui vẻ. Vậy nên họ thường khuyên nhân viên sử dụng ngôn ngữ đơn giản khi viết hoặc nói trước công chúng.
Những chính khách khi viết luật có thể dùng ngôn ngữ phức tạp, nhưng họ luôn cố gắng nói rõ ràng những điều muốn nói.
Trong chuyên mục Văn phạm mỗi ngày hôm nay, nhóm dịch thuật Lightway muốn chia sẻ với các bạn một số cách thức để đơn giản hóa cách dùng tiếng Anh của chúng ta lại, trong giao tiếp và trong viết lách.
Tìm hiểu thêm về vấn đề rút gọn cách dùng tiếng Anh, bạn có thể đọc thêm bài: cách rút gọn tiếng Anh với từ To, và bài Cách sử dụng So để thay thế mệnh đề của nhóm.
Đừng nói dài nếu như bạn có thể nói ngắn
Kathy và Ross Petras là những chuyên gia ngôn ngữ, họ là tác giả của cuốn sách You’re Saying It Wrong. Theo họ thì các nhà lãnh đạo doanh nghiệp quan tâm đến việc liệu nhân viên của họ có đang sử dụng những từ ngữ và cách diễn đạt không cần thiết trong quá trình giao tiếp hay không.
Ví dụ, nhân viên hay nói at this point in time hoặc at the present time thay vì nói now cho ngắn gọn, dù tất cả mang cùng ý nghĩa.
Đôi lúc, nhân viên cũng dùng những từ thừa thãi với ý nghĩa lặp lại, như end result, combine together, và past history.
Chúng ta hãy cùng điểm qua mấy từ bên trên.
Result thì nó đã có nghĩa là kết quả cuối cùng của một điều gì đó rồi, thêm end vào là hoàn toàn thừa thãi. Tương tự, combine đã có nghĩa là kết hợp nhiều thứ lại với nhau, ta không cần phải thêm together. History thì rõ ràng luôn nói về quá khứ, vậy còn cần past làm gì?
Quy tắc ngôn ngữ đơn giản
Bạn có thể thắc mắc tại sao một số nhà văn và diễn giả lại dùng thứ ngôn ngữ khó hiểu đến vậy.
Một số người muốn ăn nói sao cho có vẻ trang trọng và pháp lý. Một số khác lại nghĩ rằng câu văn càng dài, càng khó, thì nghe càng chuyên nghiệp và thông thái.
Thập niên 1990, một nhóm các nhân viên chính quyền của Mỹ ngồi lại với nhau để giải quyết một vấn đề chung: người dân không thể hiểu được thông tin mà họ cần phải hiểu trong các văn bản của nhà nước.
Nhóm này đã biên soạn một bộ chỉ dẫn mà về sau được đưa vào trong một bộ luật có tên là Đạo luật Viết Giản đơn 2010. Luật này quy định rằng các cơ quan nhà nước phải đào tạo nhân viên sử dụng ngôn ngữ đơn giản, bình dân khi biên soạn các tài liệu hành chính. Thay đổi này giúp cho các văn bản của nhà nước dễ hiểu hơn.
Đề cập đến đối tượng cụ thể, không chung chung
Một trong các chỉ dẫn của họ đó là phải đề cập trực tiếp đến người đọc. Điều này sẽ giúp tránh được việc phải dùng các danh từ gây khó hiểu để chỉ con người, hoặc phải lựa chọn các đại từ như he hoặc she. Ta lấy ví dụ, trước khi có đạo luật chỉ dẫn biên soạn văn bản, người ta có thể sẽ viết rằng:
The applicant must provide his or her mailing address and his or her identification number
Sau khi có các chỉ dẫn thì câu văn trên được viết lại thành:
You must provide your mailing address and identification number.
Nguyên Phó Tổng thống Al Gore trong một bài phát biểu 1998 cho ta một ví dụ khác, ông dẫn một đạo luật viết rằng:
We are providing the following information about an insurance payment you indicated you have not received or which is otherwise missing.
Quy định này được viết lại thành:
We received the missing check from form you sent us.
Rõ ràng là dễ hiểu hơn nhiều, Gore nói.
Gore còn thêm rằng một số điểm của chỉ dẫn sẽ bao gồm: viết ngắn thì tốt hơn viết dài; dùng thể chủ động thì hay hơn thể bị động; dùng các từ ngữ bình dân thay vì thuật ngữ chuyên ngành, và có thể, và nên, dùng các đại từ như we và you.
Cách đơn giản hóa tiếng Anh của VOA Learning English
Kể từ năm 1959, các phóng viên của chương trình VOA Learning English đã áp dụng ngôn ngữ đơn giản để đưa tin cho người đọc tiếng Anh trên toàn thế giới, nhằm đơn giản hóa cách dùng tiếng Anh. Họ cố gắng thay đổi các động từ bị động thành thể chủ động. Họ cũng viết các bản tin ngắn lại, bớt các chi tiết rườm rà, những vẫn truyền đạt đúng điều muốn nói.
So sánh hai ví dụ sau:
Californians were asked to voluntarily reduce their energy use from 5 p.m to 10 p.m. Thursday.
Sẽ được viết lại thành
Offcifials in California asked people to save electricity for a few hours on Thursdaty.
Họ cũng phát hành cuốn Word Book trong đó bao gồm 1500 từ thường dùng nhất, và họ cố gắng giới hạn các bài viết của mình trong phạm vi 1500 từ ấy, nếu có từ nào không nằm trong chỉ dẫn đó thì họ sẽ giải thích cuối mỗi bài viết.
Họ cũng cố gắng thay thế các từ ngữ ít thông dụng bằng những từ thường dùng. Những từ như remote learning hay virtual instruction sẽ được đổi thành teaching by computer hay learning on the internet.
Những công cụ giúp bạn đơn giản hóa cách dùng tiếng Anh
Khi bạn viết tiếng Anh trên máy tính, có rất nhiều công cụ giúp kiểm tra những từ thừa và những câu phức tạp. Microsoft Word và Google Docs thường kiểm tra chính tả và văn phạm cho bạn.
Nhà văn lỗi lạc Ernest Hemingway nổi tiếng vì cách dùng ngôn ngữ đơn giản. Thậm chí còn có một chương trình máy tính đặt tên của ông hỗ trợ các cách thức giúp bạn đơn giản hóa cách diễn đạt của mình.
Và đó là bài học của chúng ta ngày hôm nay về vấn đề đơn giản hóa cách dùng tiếng Anh. Đây là nhóm dịch thuật Lightway, thân chào các bạn.
