Viết luận án tiến sĩ là một quá trình học thuật vất vả và có nhiều điều phải làm. Để cho công việc này đạt hiệu quả tốt nhất có thể thì bạn cần nghiên cứu thật kỹ mọi vấn đề trước khi khởi sự làm để tránh phải bắt đầu lại từ đầu. Bài viết này giới thiệu một số câu hỏi mà bạn cần trả lời được.
Bài viết này nằm trong Series hướng dẫn viết luận án tiếng Anh của nhóm dịch thuật Lightway
Luận án là gì
Ngắn gọn thì luận văn là một tài liệu nói rõ nói cụ thể về luận điểm của bạn. Để được thông qua thì luận văn phải logic, mạch lạc về cấu trúc, lý luận chặt chẽ dựa trên những bằng chứng có thể kiểm chứng và đáng tin cậy, được các chuyên gia trong ngành chứng thực. Trong số các sản phẩm học thuật thì luận án là một điều kỳ lạ. Mỗi luận án đều khác nhau, và không có cấu trúc tiêu chuẩn hoặc bao quát nào. Hầu hết những người đánh giá luận án chỉ từng viết một luận án, và dù họ có nỗ lực viết tới đâu thì hầu như cũng chỉ có những người hướng dẫn là đọc, và cùng lắm là một số ít những độc giả chuyên môn.
Khi bắt đầu làm luận án thì bạn cần hình dung luận án là gì. Để làm rõ vấn đề này thì có lẽ nên bắt đầu từ câu hỏi luận án nhằm mục đích gì. Những người phê bình sẽ dựa vào cái gì để đánh giá công trình của bạn.
Tiêu chí phê bình khi viết luận án tiến sĩ
Khi các trường đại học gửi luận án đi phê bình thì họ thường có các đề xuất mang tính chỉ dẫn cho những người phê bình. Bạn nên giữ lại một bản sao các chỉ dẫn này.
Viết luận án tiến sĩ thành công thì cần có những gì
- Luận án chứng minh hiểu biết của ứng viên về lĩnh vực của mình, và là bằng chứng kiến thức trong những lĩnh vực liên quan.
- Nó cho thấy rằng ứng viên đã khảo sát tất cả những phương pháp và kỹ thuật cần thiết, và nhận biết giới hạn của chúng.
- Nó là đóng góp mới cho kiến thức của lĩnh vực ấy
- Đóng góp ấy có tính nguyên bản về cách tiếp cận và/hoặc cách diễn dịch những kết quả tìm được, và khám phá ra những dữ kiện mới.
- Nó chứng minh khả năng truyền đạt các kết quả nghiên cứu một cách hiệu quả trong môi trường chuyên môn và trong bối cảnh quốc tế.
- Nó là công trình tỉ mỉ, đồ sộ, và chắc chắn chứng minh ứng viên đã vượt qua giai đoạn học tập, và xứng đáng được cộng đồng học giả chấp nhận trong lĩnh vực của mình.
Những chỉ dẫn trên không chỉ là khi bạn viết luận án tiến sĩ, mà còn là nói về chính ứng viên, có thể thấy rõ trong ý đầu tiên “luận án chứng minh hiểu biết của ứng viên trong lĩnh vực của mình.” Và ý cuối cùng. Người phê bình phải cân nhắc xem luận án đó có phải là “một công trình tỉ mỉ, đồ sộ, và chắc chắn” hay không, phải xem coi nó có “chứng minh ứng viên đã vượt qua giai đoạn học tập hay không” để có thể được cộng đồng chuyên môn đón nhận.
Khi được đặt câu hỏi về mục đích của một luận án, các sinh viên thường trả lời “để nói cho mọi người trong ngành biết về nghiên cứu của tôi.” Hiển nhiên nghiên cứu của bạn rất thú vị, nhưng mục đích chính của bạn khi viết luận án là để vượt qua kỳ thi. Những người chấm thi không đọc công trình của bạn chỉ vì nó thú vị: từ tiêu chí bên trên, chúng ta thấy rằng những người phê bình đọc luận án của bạn để đánh giá xem bạn có đủ tư cách để được cộng đồng chuyên môn chấp nhận hay không. Vì luận án là một tài liệu sát hạch, không phải chỉ là một báo cáo những kết quả nghiên cứu, nên bạn cần nắm rõ những người phê bình tìm kiếm điều gì khi học đọc công trình của bạn. Trong trường hợp là luận án tiến sĩ thì những người phê bình sẽ cân nhắc 8 vấn đề sau đây:
- Ứng viên có chứng tỏ là mình tìm hiểu kỹ, nắm rõ, và đánh giá phê bình mọi tư liệu liên quan không?
- Luận án có khảo sát một cách tổng thể và đầy đủ chủ đề nó bàn tới hay không?
- Các phương pháp và kỹ thuật được sử dụng có phù hợp với vấn đề hay không, và chúng có được áp dụng, lý giải một cách đúng đắn hay không?
- Những kết quả trình bày có phù hợp không, có được mô tả và diễn giải một cách thỏa đáng không?
- Các câu hỏi nghiên cứu có được kiểm tra trên thực tế chưa?
- Chất lượng văn phong và cách trình bày tổng quát luận án ấy có đạt tiêu chuẩn không?
- Toàn bộ luận án có phải là sự đóng góp mang tính nguyên bản đối với tri thức trong lĩnh vực mà nó bàn đến không.
Luyện viết tiếng Anh với series bài viết của nhóm dịch thuật tiếng Anh Lightway:
Xin và cho lời khuyên bằng tiếng Anh thế nào cho đúng?
Cách viết thư trả lời khiếu nại khách hàng (adjustment letter) bằng tiếng Anh
Cách viết bài tiếng Anh khi đi thi IELTS
Những câu hỏi này thực sự là về luận án hơn là về ứng viên. Chúng song song với cấu trúc của một luận án, mỗi câu hỏi là sự tiếp nối của câu hỏi trước nó.
Hai câu hỏi đầu tiên là về việc bạn đã tìm hiểu kỹ các công trình đã có trong lĩnh vực của bạn chưa, và có phân tích phê bình chúng cẩn thận chưa. Lưu ý rằng, thái độ khách quan của bạn đối với chủ đề nghiên cứu sẽ tạo ấn tượng đầu tiên của các nhà phê bình đối với công trình của bạn.
Câu hỏi thứ ba là việc chọn phương pháp nghiên cứu và chứng minh cách lựa chọn ấy là phù hợp với chủ đề. Nhớ rằng chính bạn là người thiết lập phạm vi chủ đề và cũng là người quyết định mức độ thích hợp của phương pháp. Ngoài ra, câu hỏi thứ ba còn nhắc nhở những nhà phê bình lưu tâm đến cách thức mà bạn áp dụng phương pháp.
Câu hỏi thứ tư tập trung vào việc trình bày kết quả, giải thích chúng và chứng minh rằng bạn hiểu rõ kết quả đó nghĩa là gì. Ở đây, câu hỏi không chỉ đơn giản là về việc trình bày những gì bạn tìm ra, mà còn là cách bạn trình bày chúng như thế nào.
Câu hỏi thứ năm và thứ sáu nhắc các nhà phê bình phải kiểm tra tính mạch lạc, tính liên kết giữa mục tiêu ban đầu và những kết luận cuối cùng. Chuỗi logic trong luận án của bạn phải chính xác. Bạn phải hết sức lưu ý sự liên kết giữa những gì bạn trình bày với những gì bạn phát biểu ngay từ đầu luận án. Phải tránh tình huống trước sau bất nhất.
Cuối cùng, câu hỏi thứ tám đòi hỏi các nhà phê bình phải xem xét chất lượng tổng thể của công trình. Đối với một ứng viên tiến sĩ thì việc viết một công trình có tính đóng góp nguyên bản cho nền tri thức chính là mục tiêu nòng cốt, và mục tiêu ấy chỉ có thể đạt được khi thỏa mãn những câu hỏi phía trên.
Các thể loại luận án
Ngoài luận án tiến sĩ thì còn rất nhiều dạng công trình nghiên cứu khác cũng được gọi là luận án. Tại Úc, từ “luận án” (Thesis) được dùng để chỉ một tài liệu mà sinh viên phải viết để lấy bằng cử nhận, thạc sĩ, hoặc tiến sĩ. (Tại một số nước, như Úc và Canada, thì từ “luận án” (thesis) thường được dùng để chỉ công trình của Cử nhân hoặc Thạc sĩ, còn từ “dissertation” dùng để chỉ công trình ở cấp độ tiến sĩ. Vậy thì có gì khác nhau giữa những cách hiểu như vậy về luận án?
Ở cấp độ Cứ nhân thì luận án, hay gọi cho chính xác thì là Tiểu luận, là công trình nghiên cứu gốc dài khoảng 10,000 từ. Đối với nhiều sinh viên thì tiểu luận là công trình gốc đầu tiên mà họ thực hiện. Chuyển tiếp từ giai đoạn “học các nghiên cứu” sang giai đoạn “viết một nghiên cứu” là thử thách lớn với nhiều sinh viên. Các tiểu luận này sẽ được đánh giá cẩn thận, và thường có liên hệ với một nghiên cứu nào đó mà người phê bình quan tâm. Tiểu luận tốt nghiệp về cơ bản được biên soạn trong khoảng một năm, cùng với nhiều loại bài tập khác. Phần lớn thì chúng được chấm trong nội bộ khoa của trường mà sinh viên theo học, vì thế nên họ thường biết rõ những ai sẽ là người chấm bài và viết sao cho hợp với gu của những người đó.
Cùng chủ đề: Hướng dẫn viết luận văn Tìm hiểu về đề xuất nghiên cứu (research proposal)
Ở cấp độ thạc sĩ thì có hai loại luận án. Một là luận án cỡ nhỏ, có độ dài khoảng 10,000 đến 25,000 từ, và có thể hoàn thành trong vòng một hoặc hai năm, cần một hoặc hai học kỳ dồn sức cho nó. Cái này khá giống với cấp độ Cử nhân, các tiểu luận cũng sẽ được đánh giá trong nội bộ khoa, với những bộ tiêu chuẩn nội bộ.
Loại thứ hai là luận án “Thạc sĩ nghiên cứu” (Masters by reaserch) dài khoảng 30 đến 40 ngàn từ. Luận án dạng này đồ sộ và công phu hơn nhiều so với những tiểu luận của sinh viên vì đây là kết quả của một hoặc hai năm dồn toàn lực nghiên cứu. Luận án này sẽ được các chuyên gia trong ngành đánh giá. Ở một số khoa, sinh viên tham gia vào lĩnh vực bằng cách viết một luận án Thạc sĩ; nếu nó được đánh giá là có chất lượng cao và có thể mở rộng thì sẽ được chuyển đổi thành luận án tiến sĩ.
Muốn lấy được bằng Tiến sĩ thì phải viết luận án tiến sĩ, một cách thành công. Đối với các sinh viên tiến sĩ thì giới hạn độ dài của luận là một triệu từ; hầu hết sinh viên chỉ viết khoảng 80,000 từ. Tại Úc, luận án tiến sĩ thường được viết trong 3 năm. Luận án sẽ được đánh giá bởi những chuyên gia trong ngành, cũng là những người giám sát công trình tiến sĩ; và họ thường đến từ một viên nghiên cứu quốc tế.
Có thể bạn quan tâm:
- Đâu là nền văn minh cổ nhất thế giới?
- Con người bắt đầu nấu ăn từ khi nào?
- Mộ phỏng sự tiết sữa của vú trong đĩa Petri
- Loài động đầu tiên trên Trái Đất là gì?
- Chân dung tâm lý của các “anh hùng bàn phím” (troller)
Đọc luận án của những người khác
Bạn hãy sẵn sàng đọc các luận án khác. Hầu hết các người giám sát sẽ cho bạn mượn một vài luận án để bạn ngâm cứu. Rất nên đọc chúng, nhưng đừng dừng lại ở việc đọc. Có thể những luận án đó trình bày theo một kiểu mẫu mà người hướng dẫn cho là tốt, và chắc chắn chúng cũng là những luận án điển hình mà khoa của bạn nghĩ là có thể chấp nhận. Vậy thì bạn hãy thoát ra ngoài và tìm hiểu những luận án ở các chuyên ngành khác nhau, thậm chí là những luận án của nhiều nước khác nhau. Vì cách trình bày luận án luôn biến đổi, nên hãy đọc những luận án chưa quá 3 năm tuổi. Nếu được, hãy tìm hiểu một số cách nghiên cứu kết hợp, cả định tính và định lượng. Cố gắng tìm những công trình nằm ngoài lĩnh vực của bạn, nhưng hãy sử dụng phương pháp tương tự. Hãy đọc chúng như thể bạn là một nhà phê bình, dùng những chỉ dẫn bên trên, bắt đầu đánh giá từng luận án để khám phá ra cấu trúc tổng thể của chúng.
