Chào các bạn đến với chuyên mục Văn phạm mỗi ngày của Nhóm Dịch thuật Lightway. Chúng tôi cung cấp miễn phí các bài viết học tiếng Anh thú vị và độc đáo đến các bạn. Trong bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hai từ quen thuộc và thường được dùng thay thế cho nhau, đó là If và Whether. Làm thế nào để phân biệt If và Whether? Cách sử dụng If và Whether như thế nào? Cùng tìm hiểu nhé.
Các bạn đã bao giờ cảm thấy không chắc chắn lắm khi nào thì dùng if và khi nào thì dùng whether không? Nếu có thì không chỉ mình bạn đâu. Hai từ này nhiều khi làm ta bối rối, vì chúng trong một số trường hợp có thể sử dụng thay thế cho nhau (interchangeable).
Trong một số ngữ cảnh thì nghĩa của hai từ này hoàn toàn giống nhau. Ví dụ:
I don’t know whether she left yet và I don’t know if she left yet.
Tuy nhiên trong một số tình huống khác thì if và whether sẽ khác nhau về nghĩa và cách sử dụng. Bạn phải chọn đúng từ cần dùng.
Cả if và whether đều là những liên từ (conjunctions) – tức là những từ nối hai hoặc nhiều câu hoặc nhiều mệnh đề lại với nhau.
Trước tiên chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những tình huống chỉ có thể sử dụng whether chứ không được dùng if.
Khi từ whether sử dụng trong câu thì nó cho ta biết rằng chỉ có hai khả năng mà thôi. Bạn hãy luôn nhớ điều đó.
Dịch vụ dịch thuật của nhóm dịch thuật Lightway
Dùng whether trước những động từ nguyên thể (infinitives)
Trước những động từ nguyên thể (infinitive verds) chúng ta thường dùng whether chứ không dùng if.
Động từ nguyên thể là dạng cơ bản của một động từ. Trong tiếng Anh Mỹ, từ infinitive nghĩa là to + verd. Chẳng hạn To share và to get là những động từ nguyên thể.
Xem ví dụ có chứa từ whether theo sau bởi một động từ nguyên thể sau:
My son got his favorite candy on Halloween. He cannot decide whether to share some with his friends.
(Con trai tôi xin được loại kẹo nó thích trong ngày Halloween. Nó không thể quyết định có chia cho bạn hay không)
Động từ theo sau whether là to share. Nhắc lại, ta không dùng if trước các động từ nguyên thể. Chẳng hạn như bạn không thể nói: He cannot decide if to share some with his friends.
Một ví dụ khác:
I am wondering whether to get a book or magazine to read.
Trong câu này, theo sau whether là động từ to get.
Dùng whether sau các giới từ (prepositions)
Tiếp theo chúng ta nói về các giới từ.
Sau các giới từ chúng ta dùng whether. Các giới từ thông dùng đứng trước whether có thể kể đến about và in.
Xem ví dụ sau:
Can we talk about whether you are coming for the holiday?
(Chúng ta nói tới việc liệu bạn có đến vào ngày nghỉ không nhé?)
Ở đây, giới từ about đứng trước whether. Nhắc lại, không dùng if sau một giới từ. Bạn đừng nói “Can we talk about if you are coming for the holiday?”
Một ví dụ khác:
Teachers are very interested in whether schools will reopen soon. (Các thầy cô giáo rất quan tâm xem liệu nhà trường có sớm mở cửa lại không)
Trong câu trên giới từ in đứng trước whether. Vì thế nên ta không dùng if.
Đứng trước ‘or not’
Ta nói tới cụm từ (phase) or not. Ngay trước cụm từ or not ta chỉ dùng whether, không dùng if.
Hay nói cách khác whether or not là đúng, if or not là sai.
Ta xem ví dụ sau:
I called to find out whether or not you are ok.
Lưu ý là cụm từ or not không nhất thiết phải dùng, và dù có hay không cũng không ảnh hưởng đến ý nghĩa của câu.
Ngoài ra, cụm từ or not có thể đưa ra cuối câu. Chẳng hạn như:
I called to find out whether you are ok or not.
Chỉ cần nhớ cụm từ or not không nhất thiết phải có và không ảnh hưởng đến nghĩa của câu.
Cụm từ “regardless of whether”
Tuy nhiên, có một ngoại lệ trong tình huống này.
Trong một số ngữ cảnh thì whether or not nghĩa tương tự với regardless of whether. Khi nó mang nghĩa như vậy thì bạn phải thêm vào từ or not.
Ví dụ:
Cassy is my friend whether Sam likes it or not. (Cassy là bạn tôi liệu Sam có thích hay không)
Câu này nghĩa là người nói không chắc về quan điểm của Sam đối với mối quan hệ này.
Dịch tiếng Anh giá rẻ, thanh toán sau khi dịch xong
Khi giới thiệu chủ ngữ của câu văn
Và cuối cùng, chúng ta chỉ sử dụng whether chứ không dùng if khi dẫn một mệnh đề danh từ với vai trò là chủ ngữ của câu văn. Ví dụ:
Whether he wins is not my concern. (Việc anh ta có thắng hay không không phải mối bận tâm của tôi).
Mệnh đề danh từ trong câu này là whether he wins, đóng vai trò là chủ ngữ của cả câu.
Chúng ta không nói If he wins is not my concern. Từ if không dùng để bắt đầu một chủ ngữ. Khi ifđứng ở đầu câu thì đó là câu điều kiện.
Tiếp theo chúng ta sẽ nói đến những tình huống chỉ được sử dụng if mà thôi.
Dùng if trong những câu điều kiện
Câu điều kiện là loại câu trình bày nguyên nhân và hệ quả. Tức là khi A xảy ra thì B xảy ra.
Chúng ta dùng if để diễn tả điều kiện, không dùng whether. Xem ví dụ sau:
If it rains, we will get wet.
Một ví dụ khác:
I would buy a car if I won the lottery.
Trong ví dụ này thì điều kiện if I won the lottery, và kết quả là I would buy a car. Để ý mệnh đề điều kiện đi sau, thay đổi này không làm ảnh hưởng tới nghĩa.
Nhắc lại, whether không dùng để diễn ta điều kiện.
Những tình huống có thể sử dụng if hoặc whether tùy ý
Tiếp theo ta nói tới những tình huống có thể sử dụng if và whether thay thế lẫn nhau mà không làm nghĩa của câu thay đổi.
Đối với những câu hỏi có-không (yes-no question) ta có thể sử dụng if hoặc whether tùy ý.
He asked if I listen to music every night.
He asked whether I listen to music every night.
Chúng ta cũng có thể dùng if hoặc whether tùy ý khi đặt câu hỏi có-không một cách gián tiếp. Câu hỏi gián tiếp sẽ lịch sự hơn một câu hỏi trực tiếp. Xem hai ví dụ sau:
Can you tell me if the train is coming soon?
Can you tell me whether the train is coming soon?
Tiếp theo, chúng ta có thể dùng if hoặc whether trong các câu bày tỏ sự hoài nghi về một trong hai khả năng. Trong những tình huống như vậy thì ta dùng thêm từ or. Xem hai ví dụ sau:
We are unsure if the deadline is Wednesday or Friday.
We are unsure whether the deadline is Wednesday or Friday.
Nắm bắt các mệnh đề danh từ
Chúng ta sẽ nói sơ qua một chút về các mệnh đề danh từ
Trong rất nhiều những ví dụ trên (trừ những câu điều kiện) thì từ if và whether luôn có vai trò giới thiệu một mệnh đề danh từ.
Mệnh đề là một phần của câu, có chủ vị đầy đủ. Các mệnh đề danh từ có chức năng ngữ pháp như một danh từ trong câu.
Xem ví dụ sau:
We are unsure whether the deadline is Wednesday or Friday.
Trong ví dụ này thì mệnh đề danh từ là whether the deadline is Wednesday or Friday, bắt đầu bằng whether. Chủ từ và động từ của mệnh đề này là the deadline và is.
Cách ghi nhớ
Có lẽ đến đây thì thông tin cũng đã khá nhiều rồi. Vậy làm sao để các bạn có thể ghi nhớ được chúng. Rất may là các bạn không cần phải nhớ làm gì cho mệt.
Nếu bạn không chắc nên dùng if hay whether thì chỉ cần nhớ điều này: dùng if cho các câu điều kiện, và dùng whether khi nói về các khả năng hoặc lựa chọn.
Chào các bạn, đến đây thì kết thúc bài học cách sử dụng if và whether. Các bạn theo dõi thêm các bài viết hay ho khác của chuyên mục Văn phạm mỗi ngày nhé.